Sual: Alış-veriş yaptığımızda, akdin zamanında ifa edilmemesi sebebiyle zarara uğruyoruz. Bunun için karşı taraftan cezaî şart veya gecikme fâizi isteyebilir miyiz? Cevap: Semene mahsub edilmek, akid bozulursa karşı tarafta kalmak şartıyla pey ve pişmanlık akçesi (kaparo) verilmesi veya akdin zamanında ifa edilmemesi hâlinde ceza ödemeyi baştan şart ve taahhüt etmek câiz değildir. Akid bozulursa veya…
Sual: Faiz nedir? Hangi akidler faizdir? Fıkıh kitaplarında bu mevzu nasıl anlatılmış? Cevap: Bütün fıkıh kitapları diyor ki fâiz, ödünç vermekte, rehinde ve alışverişte, alıcıdan veya vericiden birinin ötekine karşılıksız olarak vermesi şart edilen fazla mala denir. Başkasına verilmesi şart edilirse, fâiz olmaz. Fakat bey’ (satış) fâsid olur denildi. Bey’de, şart edilmeden verilen hediye, fâiz…
Sual: Satışta ve ödünç vermede faiz nasıl olur, misaller verebilir misiniz? Cevap: Satıştaki ve ödünç vermekteki fâiz için, Ömer Nesefi’nin “rahmetullahi teâlâ aleyh” Erbain-i Selmani kitabındaki 33 misali aşağıya yazıyoruz: 1) Kile ile satılan bir şey, kendi cinsine [mesela buğdayı buğdaya] peşin satılırken, birinin hacmi ziyâde olursa, fâiz olur. 2) Hacimleri müsavi, fakat biri veresiye…
Sual: Bey’ ve şira ilminde (alışverişte) faiz nasıl olur? Misaller verebilir misiniz? Cevap: Hanefi ve Hanbeli mezheplerine göre, bir satışta fâiz bulunması demek, aşağıda bildirilen 2 şeyin veya birinin mebi ile semende ortak olarak bulunması demektir. Şâfiî ve Mâlikî mezheplerinde, bu 2 şart ile beraber, altın veya gümüş yahut gıda maddeleri olmaları da lâzımdır. 1)…
Sual: İslam hukukunda rehinde faiz nasıl olur? Misaller verebilir misiniz? Cevap: Rehin vermek, yani ipotek (hypotéque) etmek demek, bir sebepten dolayı, bir şeyi hapsetmek, alıkoymak demektir. İslamiyette ise, ödenecek mal karşılığı olarak, bir malı, alacaklıda veya başka âdil bir kimsede, emânet bırakmak demektir. Rehin ancak, mal borcu için verilir. Öldürmek, yemin hakları, işçinin iyi çalışması,…
Sual: Ödünç alıp vermede nasıl faiz olur? Misaller verebilir misiniz? Cevap: İmâm-ı Rabbânî Ahmed-i Fârukî Serhendî “kuddise sirruh” 1. cildin, 102. mektubunda buyuruyor ki: (Daha fazlasını ödemesi şartı ile ödünç vermek faizdir. Yani böyle olan sözleşme haramdır. Haram anlaşma ile ele geçen malın hepsi haram olur. Mesela, 12 kile ödemesi şartı ile 10 kile buğday…
Sual: Borsadaki kaldıraçlı işlem caiz midir? Cevap: Anlaşıldığı kadarıyla eldeki sermayeyi 1-100 arası bir kat seçip o kat ile çarparak o borsa üzerinde katlı parayla işlem yapıyor. Ona göre kâr-zarar elde ediyor. Mesela 1 TL var x 50 kaldıraç seçti. Sermayesi farazi de olsa 50 lira oldu. Bu mal yüzde on zarar etti. Zararı 5…
Sual: Darülharbde faiz almanın dinimizde hükmü nedir? Cevap: Darülharbde, yani ahkâm-ı İslamiyyenin tatbik edilmediği İtalya, Fransa gibi yerlerde, müslümanın, kâfirlere ödünç vererek, onlardan fâiz almasının câiz olduğu bütün kitaplarda, fâiz bahsinin sonunda yazılıdır. Mesela: İbni Âbidin diyor ki “Darülharpte, kâfirlerin mallarını fâiz, kumar, fâsid bey’ ile almak helaldir. Bu yollarla müslümanın zarar etmesi helal değildir”.…
Sual: İki kişi, arabalarını, her biri kullanmak üzere, muayyen bir zaman için değişseler fâiz olur mu? Cevap: Âriyet, bir bedel karşılığı olursa, âriyet olmaktan çıkar. İcâre (kira) akdine dönüşür. İcâre akdinde ise, ücret ile akid mevzuu olan menfaatin aynı cinsten olmaması lâzımdır. Bir evde oturma karşılığı, başka bir ev veya bir şahsın hizmeti mukabilinde başka…
Sual: Dârülharbdeki bankalara para yatırıp fâiz almak bazı âlimlere göre câiz değilse, takvâ yolu varken fetvâya yolu neden tercih edilsin? Üstelik bankada Müslümanların da parası varsa mekruh olmaktadır. Böylece kerahetten de kaçınılmış olmaz mı? Cevap: Dârülharbde bankaya para yatırıp fâiz almak İmam Ebu Hanife’ye göre câizdir. Fetvâ da böyledir. Üç mezhebe ve İmam Ebu Yusufa…