73 – KUR’ÂN’DA FÂDlL VE EFDÂL ÂYETLER 5960 Ulema; Kur’ân’da bir âyet veya sûrenin, diğerinden daha faziletli olup olmadığı konusunda ihtilâf etmiştir. Ebû Hasan el-Eş’arî, Kâdî Ebû Bekir el-Bakıl-lânî ve İbn-i Hibbân, böyle bir fazilet farkının olmadığı görüşündedirler. Çünkü Kur’ân’ın tamamı, Allah kelâmıdır. Bir sûrenin veya âyetin efdal olması, diğerlerinin efdaliyette olduğu vehmini uyandırır. Bu söz, İmâm Mâlik’in…
74 – KUR’ÂN’DA MÜFRED MÂNÂDA OLAN ÂYETLER 5996 es-Silefî «el-Muhtar Mine’t-Tuyuriyyât» adlı eserinde, Şa’bi’nin şöyle dediğini nakleder: Ömer b. Hattab, aralarında İbn-i Mesûd’un da bulunduğu, develerin üzerinde yolculuk eden bir kafileye rastladı. Adamlarından birine: Bu kafilenin nereden geldiğini sormasını emretti. Onlar da mutlaka bir âlim olmalı diyerek, adamına şunu sormasını istedi: Kur’ân’ın en değerli â-yeti…
75 – HAVÂSSU’L-KUR’ÂN 6048 Bu sahada, mütekaddimîn’den Temîmî ve Huccetu’l-İslâm Gazzâlî ile, müteahhirîn’den Yâfi’î müstakil eser telif etmişlerdir. Havass hakkında söylenenlerin çoğu, salih kimselerin tecrübelerine dayanır. Önce, bu hususta varid olan hadisleri zikredecek, sonra da selef-i salihinin sözlerini nakledeceğiz. İbn-i Mâce ve diğer muhaddisler, İbn-i Mesûd’un şu sözünü naklederler: Size, bal ve Kur’ân gibi iki şifa…
76 – KUR’ÂN’lN YAZl ŞEKLİ VE YAZMA ÂDABl Bu sahada mütekaddimin ve müteahhirin ulemasından Bazıları, münferid eser telif etmişlerdir. Ebû Amri’d-Dâni bunlardan biridir. Ebû’l-Abbâs Merakeşi, Kur’ân’da yazı kaidesine muhalif olan yönlere dair «Unvanu’d-Delil fî mersûmi Hatti’t-Tenzil» adlı bir kitap telif etmiştir. Müellif bu eserinde, bazı harflerin kelimedeki mânasına bağlı olarak, yazı şeklinin değiştiğini açıklamıştır. Ben burada, bu değişikliği…
77 – TEVİL VE TEFSİRİN MÂNASl, TEFSİRİN ŞEREFİ VE ONA DUYULAN İHTİYAÇ Tefsir kelimesi, beyan ve keşf mânasına gelen ***** masdarından tef’il babında bir kelimedir. Gün aydınlandığında ***** denildiği gibi, aydınlanma mânasına gelen ***** kelimesinden kalbedilmiştir. ***** kelimesinden olduğu da söylenir. Bu kelime, doktorun idrar tahlilinde, hastalığı keşfetmede kullandığı cam tüp mânasındadır. Tevil, rucu mânasında, ***** masdarından alınan bir kelimedir. Tevil; âyeti muhtemel mânalarından birine tevcih…
78 – MÜFESSİRDE ARANAN ŞARTLAR VE UYMASl GEREKEN ESASLAR Bu konuda ulema şöyle der: Kur’ân-ı Kerimi tefsir etmek isteyen kimse, âyetlerinin tefsirini önce Kur’ân‘da arar. Çünkü Kur’ân’ın bir yerinde mücmel olarak geçen bir âyet, başka bir yerde tefsir edilmiştir. Keza bir sûrede muhtasar olarak geçen bir âyet, Kur’ân’ın bir başka sûresinde genişçe anlatılmıştır. İbnu’l-Cevzi, Kur’ân’ın bir…
79 – GARÂİBU’T-TEFSİR 6368 Mahmud b. Hamza el-Kirmânî bu sahada «el-Acaib ve’l-Garaib» adlı iki ciltlik bir eser telif etmiş, kitabında âyetlerin mânaları hakkında bir takım asılsız sözler nakletmiştir. Bunlara güvenmek doğru değildir, ancak tehlikesini göstermek gayesiyle zikredilebilir. Mesela ***** âyetini, biri şöyle tefsir etmiştir. Âyetteki ha harfi, Hazret-i Ali ile muaviye arasındaki harbe, mim harfi, Mervan’ın iktidarına, ayn harfi,…
80 – TABAKATU’L-MÜFESSİRİN 1 – Sahâbe Müfessirleri Sahâbe’den tefsirde şöhrete ulaşan müfessirler on tanedir. Bunlar: Dört halife, İbn-i Mesûd, İbn-i Abbâs, Ubeyy b. Ka’b, Zeyd b. Sabit, Ebû Musa el-Eşari ve Abdullah b. Zübeyr’dir. a- Hazret-i Ali ve Tefsirdeki Yeri Dört halife içinde, kendisinden en çok rivâyet edilen, Alî b. Ebî Tâlibdir. Diğer üçünden gelen…