79 – GARÂİBU’T-TEFSİR
6368 Mahmud b. Hamza el-Kirmânî bu sahada «el-Acaib ve’l-Garaib» adlı iki ciltlik bir eser telif etmiş, kitabında âyetlerin mânaları hakkında bir takım asılsız sözler nakletmiştir. Bunlara güvenmek doğru değildir, ancak tehlikesini göstermek gayesiyle zikredilebilir.
Mesela ***** âyetini, biri şöyle tefsir etmiştir. Âyetteki ha harfi, Hazret-i Ali ile muaviye arasındaki harbe, mim harfi, Mervan’ın iktidarına, ayn harfi, Abbasi’lere, sin harfi, Sufyan’ın iktidarına delalet eder. Kaf harfi de Mehdi’nin yoluna uyulacağına işaret eder. Bunu Ebû Müslim İsfahani nakletmiş, şu ilâvede bulunmuştur: Bunları rivâyet etmedeki gaye, bu gibi rivâyetleri verenlerin ahmak olduğunu göstermektir.
***** hakkında da biri şöyle demiştir: Elifin mânası, Allah Muhammed’i sevdi, Onu elçi olarak gönderdi. Lam’ın mânası, Hazret-i Muhammed’i inkâr edip kınayanlar, mim’in mânası da, inkâr edenlerin Hazret-i Muhammed’i deliliğe benzeyen bir nevi hastalıkla itham etmeleridir.
***** «Ey akıl sahipleri kısasta sizin için hayat vardır..» (Bakara, 179.) âyetini de biri, şöyle tefsir etmiştir: Âyetteki kıssa, Kur’ an’ın kıssalarıdır. Bu mânaya Ebû’l-Cevza’nın ***** şeklindeki kıraatını delil getirmiştir; ki, uydurma bir mânadır. Bu kıraatın ifade ettiği mâna, meşhur kıraatın mânasından tamamen farklıdır. Bu âyeti, «Esraru’t-Tenzil» adlı eserimde Kur’ân’daki îcâz âyetlerinden biri olarak gösterdim.
İbn-i Fûrek «Tefsir»inde, ***** «..Fakat kalbim kuvvet bulsun..» (Bakara, 260.) âyeti hakkında şöyle demiştir: Hazret-i İbrahim’in kalbim dediği, kendine dost edindiği bir arkadaşı vardı. Bu arkadaşı, Hazret-i İbrahim’in müşahede ettiği olayı gördüğünde, ürkmemesi için sükunet talebinde bulunmuştur. Kirmânî bunu da saçma bir tefsir kabul etmiştir.
Kevaşi «Tefsir»inde: ***** «..Rabbimiz, bize gücümüzün yetmeyeceği şeyleri yükleme..» (Bakara, 286.) âyetinin tefsirinde, insanın takat ve güç yetiremeyeceği şeyi, muhabbet ve aşk olarak tefsir eden kimsenin sözünü nakleder. (………..)
Ebû Mu’âz en-Nahvî, ***** «O ki size yeşil a-ğaçtan ateş yaptı..» (Yâsin, 80.) âyetindeki ***** ifadesinden Hazret-i İbrahim, ***** ni, nur olan Hazret-i Muhammed, ***** «..ve siz ondan yakıyorsunuz..» âyetini de, iktibas ettiğiniz din şeklinde, tamamen uydurma bir tefsir şekli ile mâna vermiştir.
Benzer Yazıları Okumak İçin Tıklayınız