Sual: Çevremizde bazı insanlar kibirden kaçayım derken tevazuda çok aşırıya gidiyorlar. Böyle yapmak caiz midir? Bu işin ölçüsü nedir? Cevap: Tevazuun aşırı miktarına tezellül, bayağılık, kendini aşağı tutmak denir. Tezellül haramdır. Başka haramlarda olduğu gibi, bu da zaruret ile caiz olur. Dinini, canını, malını, ırzını korumak, zalimden kurtulmak, zaruretdir. Meşakkat, haraç bulununca, kolaylık aramak, caiz…
Sual: Yaptığı ibadetlerler ile övünmek iftihar etmek caiz midir? Cevap: Ucub, ahlak kitaplarından kötü huylar arasında zikredilir. Ucub, yaptığı ibadetleri, iyilikleri beğenerek, bunlarla övünmektir. Yaptığı ibadetlerin, iyiliklerin kıymetini bilerek, bunların elden gitmesini düşünerek korkmak, üzülmek ucub olmaz. Yahut, bunların Allahü teâlâdan gelen nimetler olduğunu düşünerek, sevinmek de, ucub olmaz. Bunların Allahü teâlâdan gelen nimetler olduğunu…
Sual: Hased etmek kıskançlık günah mıdır? Elimizde olmadan kalbimize hased gelirse günah olur mu? Hased etmekten nasıl kurtulabilirim? Cevap: Hased, kıskanmak, çekememektir. Allahü teâlânın ihsan ettiği nimetin ondan çıkmasını istemektir. Faydalı olmayan, zararlı olan bir şeyin ondan ayrılmasını istemek, hased olmaz, gayret olur. Mesela, ilmini, mal, mevki ele geçirmek, günah işlemek için kullanan din adamından…
İslâm dîni gün geçtikçe yayılıyor, Kur’ân-ı kerîmin nûru, rûhları aydınlatıyordu. Günahkâr insanlar, Allahü teâlânın ihsânı olarak îmân ediyor, hidâyete kavuşuyorlardı. Eshâb-ı kirâmdan olmakla şereflenen bu mübârek zevât; el ele, gönül gönüle veriyor, Resûlullah efendimizin etrâfında pervâne gibi dönüyorlardı. O’nun küçücük bir arzu ve işâretini büyük bir emir biliyor, yerine getirmek için yarışıyor, hâtta bu uğurda…