Dili Koruma Allahü teâlâ şöyle buyurmuştur: “İnsan bir söz söylerse muhakkak onun yanında hazır bir gözetleyici (melek) vardır.”[1] “Senin Rabbin (kullarının her yaptığını görüp) gözetleyendir.”[2] Allah Sübhânehu ve teâlâ’ınn ihsanı ile geçen bölümlerde müstehab olan zikirleri ve bunların benzerlerini anlattım. Şimdi bunlara sözlerden haram yahut mekruh olanları eklemek istedim ki, kitab böylece lâfızlara ait hükümleri toplamış…
Gıybet ve Söz Gezdirmenin (Koğuculuğun) Haramlığı Bil ki, bu iki huy, insanlar arasında en çok yayılan çirkin şeylerin en çirkinidir. Öyle ki insanlardan az kimse bunlardan kurtulur. Bunlardan genellikle sakındırmaya ihtiyaç bulunduğundan onlardan söz etmeye başladım. Gıybete gelince: İnsanı, hoşlanmadığı halleri ile anmandir. Hoşlanmadığı şey, ister vücudunda, dininde, dünya işinde, nefsinde, yapısında ahlâkında, malında, çocuğunda,…
Gıybetin Tarifi İle İlgili Önemli Şeyler Geçen bölümde anlatmıştık: Gıybet, insanı hoş görmediği şeyle anmandır. Sözünle, yazınla, rumuzunla, ona işaretinle, gözünle, elinle, ve başınla olsun hüküm birdir. Bunun kaidesi şudur: Herhangi bir hareket ki onunla bir müslümanın kusurunu senden başkasına bildiriyorsun, o gıybettir, haramdır. Kusurlu gördüğü kimsenin halini anlatmak için topal imiş gibi, kambur imiş…
İnsanın Gıybeti Kendi Nefsinden Kaldırması Bil ki, bu bölümün kitabda ve sünnette delilleri çoktur. Fakat ben bunların bir kısmına işaret etmekle yetineceğim. Başarıya ulaşan bunlarla kendini gıybet etmekten engeller. Başarıya ulaşmayanda ciltler dolusu kitablarla gıybetten sakınmaz. Bunun esası, gıybetin haram olduğuna dair anlattığımız delilleri kendi nefsine arzetmesidir. Sonra Allahü teâlâ‘nın şu âyetlerini düşünmektir: “(İnsan) ne söz…
Gıybetten Mubah Olanlar Bil ki, gıybet haram olmakla beraber, durum gereği mubah olan halleri de vardır. Bunları mubah kılan şeyler, ancak Sahîh olan şer’i maksadlardır. Altı sebebden biri ile gıybet mubah olur: Birincisi: Zulme (haksızlığa) uğramaktır. Haksızlığı uğrayanın idareciye, hakime ve yetkili başka kimselere başvurup derdini anlatması ve zâlimden hakkının alınmasını istemesi caizdir. Bunun için falan kimse…
6. Hocasının, Arkadaşının yahut Bunlardan Başkasının Gıybetini İşitenin Durumu Bir müslümanın gıybet edildiğini işiten kimsenin onu reddetmesi ve söyleyeni engellemesi uygundur. Eğer onu sözle eğelleyemezse, eli ile engeller. El ile ve dil ile engel olmaya gücü yetmiyorsa, o meclisi terk eder. Eğer üzerinde hakkı bulunan hocasının yahut başkasının yahut fazilet ve salâh sahibi kimsenin gıybetini…
Kalb İle Gıybet Etmek Bil ki, (Mü’min hakkında) kötü zan beslemek haramdır. Bu söz ile yapılan gıybet gibidir. Bir insanın kötülüklerini söylemen gibi, bunu kendi nefsine söylemen ve ona kötü zan beslemen de haramdır. Allahü teâlâ şöyle buyurmuştur: “Zandan çok sakının. “[45] 914– Ebû Hüreyre’den (radıyallahü anh) yapılan rivâyete göre Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Zandan sakınınız. Çünkü zan, sözün en…
Gıybetin Keffareti ve Ondan Tevbe Bil ki, her günah işleyen kimsenin hemen o günahtan tevbe etmesi gerekir. Tevbe etmek Allahü teâlâ’nın haklarındandır. Tevbe etmenin üç şartı vardır: 1– Günahı hemen söküp atmak, 2– Onu yaptığından pişman olmak. 3– Bir daha onu yapmamaya kararlı olmak. Kul haklarından tevbe için bu şartlarla beraber şu dördüncüsü de şarttır: O…
Koğuculuk Bunun haram olduğunu, delillerini ve buna dair sakıncaları anlatmıştık. Gerçek tarifini de yapmıştık. Fakat kısa olmuştu. Şimdi ona ilâve yapıyoruz: İmâm Ebû Hâmid el-Gazali (Allah ona rahmet etsin) şöyle demiştir: Dedi-kodu yapanın sözünü, aleyhinde söz seylenen kimseye iletmek koğuculuktur: Adamın şu sözü gibi: falanca senin hakkında şöyle şöyle söylüyor. Koğuculuk yalnız buna bağlı değildir. Onun…
Bir Bozukluk ve Benzeri Bir Korku Zarureti Olmaksızın İdarecilere Söz Aktarmanın Yasak Oluşu 917– İbn Mes’ûd’dan (radıyallahü anh) yapılan rivâyetde demiştir ki, Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Ashâbımdan hiç bir kimse bana bir kimseden (bir söz) ulaştırmasın; çünkü ben, huzurlu olduğum hâlde sizinle karşılaşmak istiyorum.”[57] [57] Ebû Dâvud. Tirmizî Benzer Yazıları Okumak İçin Tıklayınız