Sual: Dereziler kimlerdir?
Cevap: Düruz, yani Derezilere, yanlış olarak, Dürzü deniliyor. İbni Âbidin, 3. ciltte, mürtedleri anlatırken buyuruyor ki:
“Dereziler, müslüman adı taşır. Namaz kılanları da vardır. Fakat, imanları bozuktur. Tenasüha inanırlar. Şaraba, alkollü içkilere ve zinaya helal diyorlar. (Ülûhiyet sıfatları) tanrılık insandan insana geçer diyorlar. Öldükten sonra dirilmeye, namaza, oruca, hacca inanmazlar. Bunların mânâları, dünyada yaşama yollarını düzeltmektir derler. Peygamberimize “sallallâhü aleyhi ve sellem” çirkin şeyler söylerler. Şam müftüsü allame Abdurrahmân, (İmadi fetvası)nda, bunların Mülhidler gibi ve İsmailiye gibi inandıklarını bildirmektedir. Dört mezhebin âlimleri, bunlardan cizye alarak İslam memleketlerinde oturmalarına izin vermek helal olmaz dedi. Bunlardan kız almak, kestiklerini yemek câiz değildir. (Fetava-i Hayriye)de, bunlar uzun bildirilmektedir. Bunlara, zındık, mülhid ve münâfık denir. İnanışları bozuk olduğu için, şahadet kelimesini söylemekle müslüman sayılmazlar. Din-i İslama uymayan inanışlarından vazgeçmedikçe, müslüman olmazlar. Bunlar, kitaplı ve kitapsız kâfirlerden daha zararlıdır”. İbni Âbidin’den “rahmetullahi teâlâ aleyh” tercüme tamam oldu.
Bu (Mülhidler), Allah, Ali’nin ve çocuklarının şeklinde göründü derler. 11. imâm olan Hasan bin Ali Askeri’nin adamlarından olduğunu iddia eden İbni Nusayr’ın uydurduğu çirkin sözlere inanırlar. Suriye’de bulunanların kendilerine alevî dedikleri (Müncid)de yazılıdır.
Mısır’daki Fatimi hükümdarları, Ehl-i sünnetten ayrıldı. Bozuk yollara saptı. Bunlardan Hakim bi-emrillah, müslümanlıktan da çıkmıştı. Dırar isminde bir dönme, Hakimi aldattı. İslamiyeti yıkmaya uğraştı. Dırar’ın talebesinden Hamza bin Ahmed sapık inanışlar uydurmuş, Hakim’i ve Mısır’daki Derezileri, bu bozuk yola sokmuştu. Bu inanışları alan Dereziler, Suriye ve Lübnan’dakilere de aşıladı. Selman-ı Fârisî’yi “radıyallâhu anh” çok severiz derler. İnanışlarını gizli tutarlar. İri, inatcı, yağmacı, merhametsiz kimselerdir. Yavuz sultan Selime “rahmetullahi teâlâ aleyh” tâbi oldular. Sultan III. Murad zamanında isyan ettiler ise de, Bosnalı damad İbrahim paşa, terbiyelerini verdi. Suriye’deki hıristiyanlarla da, ara sıra savaştılar. Dereziler, Arabistan’dan Irak’a gelmiştir. İranlılar, Irak’taki Hire devletini yıkınca, Hirelilerle birlikte dereziler de Mısır, Şam ve Haleb’e göç etmişti. Şâm’ın fethinde İslam askerine yardım ettiler. Fatimiler zamanında yolu sapıttılar.