Sual: Caliyetü’l-ekdar isimli kitap ne anlatmaktadır? Okumamızı tavsiye eder misiniz?
Cevap: Câliyetü’l-Ekdâr kitâbı, derin âlim ve büyük veli, Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretlerinin yazmış olduğu Arabi bir salavat kitabıdır. Câliyetü’l-Ekdar, ”Kederleri giderici” demektir. Kitabın orijinal ismi ise ”Câliyetü’l-Ekdâr Ve’s-Seyfü’l-Bettâr”dır. ”Seyfü’l-Bettâr” ise keskin kılınç demektir.
Salavât-ı Şerife okumanın dinimizde mühim bir yeri vardır. Salavât okumanın ehemmiyetine dâir çok sayıda ayet-i kerîme ve hadîs-i şerîf mevcuttur.
“Muhakkak ki, Allah ve melekleri, Peygambere salavât getiriyor, ey iman edenler! siz de salavât getirin.” [Ahzab 56]
İbni Habbân ve İbni Mâce ve Ebû Dâvud’un bildirdikleri hadîs-i şerîfde, “Cuma günleri bana çok salavât okuyunuz! Bunlar, bana bildirilir” buyuruldu. Öldükten sonra da bildirilir mi denildiğinde, “Toprak, Peygamberlerin vücûdunu çürütmez. Bir mü’min bana salavât okuyunca, bir melek bana haber vererek, ümmetinden falan oğlu filân, sana selâm söyledi ve duâ etti der” buyurdu.
Zeyd bin Sehl “radıyallahü anh” buyurdu ki, bir gün Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” huzûrunda oturuyordum. Mubârek yüzü gülüyordu. Niçin tebessüm buyurduklarını sordum. “Nasıl sevinmiyeyim? Biraz önce Cebrâîl aleyhisselâm müjde getirdi: Allahü teâlâ buyurdu ki, ümmetinden biri sana 1 salavât söyleyince, Allahü teâlâ, ona karşılık 10 salavât eder dedi” buyurdu.
İbni Hacer-i Mekkî’nin, Zevâcir kitâbı 95. sayfasındaki hadîs-i şerîfde, “Bir kimse bana salavât okursa, bana bildirilir. Ben de ona duâ ederim” buyuruldu. Ebüdderdâ’nın bildirdiği hadîs-i şerîfde, “Toprak Peygamberlerin cesedlerini çürütmez. Cuma günleri bana çok salavât okuyunuz! Ümmetimin okuduğu salavât, her Cuma günü bana bildirilir” buyuruldu.
İbni Melek, Şerhu’l-Mesâbîh kitabında “Kişinin Resûlullâh’a (aleyhisselam) salât-ü selâm getirmesi, kendisi için dua etmesinden daha hayırlıdır.” buyurmaktadır.
İslam alimleri salavât getirmenin kıymetine binaen pek çok salavât kitabı hazırlamışlardır. Delâil-i şerîf ve Delâilü’l-hayrât da birer salavât ve dua kitâbıdırlar. Resûlullaha salât ve selâm okumağı Kur’ân-ı kerîm emrediyor. Bu dua kitâblarını okumağa mâni olan kimse, Kur’ân-ı kerîmin bu emrine karşı gelmektedir. Özellikle Vehhabiler Delâilü’l-hayrât kitâbına çok saldırıyorlar, haram hatta küfür olduğunu iddia ediyorlar. Bu kitâbı, Faslı Şâzilî âlimlerden Muhammed bin Süleymân Cezûlî hazretleri yazmıştır.
Resûlullaha salavât okumanın önemini ve faydalarını anlatmaktadır. Sonra, hadîs-i şerîflerden çıkardığı ve Eshâb-ı kirâmın okudukları salavât duâlarını toplayıp yazmıştır. Kendisi de Şâzelî olan Sultân II. Abdülhamîd Hân, hergün Delâilü’l-Hayrât okurdu.
Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri de her Cuma günü, Cuma namazından evvel Câliyetü’l Ekdâr kitabını okurdu. ”Bunu okumak Delâilü’l Hayrat okumaktan fâidelidir. Hatta herkeste, biri evde, diğeri iş yerinde olmak üzere 2 Câliyetü’l-Ekdâr bulunmalıdır’’ derdi.
Seyyid Abdülhakîm Efendi’nin mahdumları Ahmed Mekki Efendi’nin katipliğini yapan Abdüllatif Uyan Bey anlattı “Mekki Efendi müftilik yaptığı Kadıköy’den Vefa’da bulunan evine gelirken vapurda umumiyetle Câliyetü’l-Ekdâr kitabını okur ve Ben bu kitabı okumasam, şimdiye çoktan deli olmuştum demiştir. Zira 2 oğlunu kaybetmişti”. “Âlimin ölümü alemin ölümü gibidir.” Mekki Efendi Hem hocası hem de babası olan Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretlerinin vefatında da çok üzülmüştü. Kendisi de âlim olduğu için âlemin neyden mahrum kaldığını iyi biliyordu. 2 oğlunun da vefatı ve o devrin şartları icabı daha bilemediğimiz pek çok sıkıntıyı, kederi Câliyetü’l-Ekdâr okuyarak gideriyordu.
Sual: Caliyetü’l-ekdar kitabının muhtevasında neler vardır?
Cevap: Allahü teâlânın 99 ism-i şerîfini ve Bedir gazasına iştirak eden eshâb-ı kirâmın isimlerini bildirmekte ve Peygamber efendimize salavât getirmektedir. Bu isimlerin ve salavât-ı şeriflerin hürmetine ve kıymetine sığınarak, kendisinin, bu kitabı okuyanların ve bütün Müslümanların sıhhatleri, selametleri, rahatlıkları ve huzurları için dua etmektedir. Bedir Gazasına iştirak eden 313 eshâb-ı kirâmın isimleri kırmızı renkte yazılmış olup, şehid olan eshâb-ı kirâmın isminin üstünde ise çizgi bulunmaktadır (bazı baskılarında altında çizgi bulunmaktadır). Kitapta geçen zikirler ise yeşil renktedir(yâ Allah, yâ Rahmân, yâ Rahîm, yâ Melik gibi). Eshab-ı Kiram’ın isimlerinden sonra onlara hürmeten ”radiyallahu anh”, ”radiyallahu anhuma” ve radiyallahu anhüm” gibi (ismi zikredilen sahabilerin sayısına göre) ta’zim ifadeleri geçer. Hadîs-i Şerîfde ”İnde zikri’s-sâlihîn tenzîlü’r-rahme” buyuruluyor. Yani Salihlerden, Allah adamlarından bahsedilen yere rahmet-i ilahî nâzil olur. Câliyetü’l-Ekdâr kitabı okunan, salavât-ı şerîfe okunan, eshâb-ı kirâmın ismi anılan yere de inşaallah rahmet-i ilahiyye nazil olur.
Hakikat Kitabevi, Câliyetü’l-Ekdâr kitabını uzun yıllardır bastırmaktadır. Kitabın usulüne uygun bir şekilde okunmuş ses kaydı da mevcuttur. 128 sahifelik bu kitabın ilk 52 sayfasında Mevlana Halid hazretlerinin Câliyetü’l-Ekdâr kısmı vardır. Daha sonra ayat-ı hırz, yani korunma ayetleri (52-68) sonra şifa ayetleri (68-75), Hizbü’l-bahr duası (75-80), Kaside-i Bürde (80-113) ve en son Mevlana Halidi Bağdadî hazretlerinin menkıbelerinden bir bölüm (113-128) bulunmaktadır. Arzu edenler kitabın PDF’sini ve ses kaydını aşağıdan indirebilirler.