Sual: Duanın kabul şartları nelerdir? Duayı Nasıl yaparsak kabul olur?
Cevap: Kadızade Ahmed Efendi’nin Ferâidu’l-Fevaid kitabında duanın kabul şartları şöyle sıralanmıştır:
1) Bütün günahlarına pişman olup, tevbe edip, bir daha günah etmemeğe azimet ve niyet etmelidir. Böyle olunca günahtan temiz olur. Temiz olanın da duası makbul olur.
2) Duadan önce sadaka vermelidir. Yahud da iyi bir iş yapmalıdır.
3) İtikadını sağlam edip, duayı sıdk ve ihlas ile etmelidir.
4) Kendinde kusur tasavvur etmeyip, yüksek himmetli olmalıdır.
5) Abdest alıp, büyük bir hükümdarın huzurunda imiş gibi, diz üstü oturup yüzünü kıbleye dönmelidir.
6) Duanın evvelinde Allahu tealaya hamd ve sene edip, salavat okumalı, sonunda amin deyip, salavat-ı şerife ile bitirmelidir.
7) Duayı tekrar tekrar okumalıdır. 3’ten eksik olmamalıdır.
8) Haram şey için, yahud elde edilmiş şeyler için dua etmemelidir.
9) Acele etmemeli, dua kabul olmadı dememelidir. İtikadını bozmayıp, muradına kavuşuncaya kadar çalışmalıdır.
10) Duayı okuduğu zaman, başka söz söylememelidir. Namaz kılar gibi sessiz, huşu ve hudu üzere olup, sağına-soluna bakmamalıdır.
11) Ağzı temiz olmalıdır. Ne kadar şaşılır ki, dilinden çeşit çeşit küfür, sövme ve boş sözler, gıybet, nemime gibi haramlar çıkan kimseler, ağızlarını tevbe ile temizlemeyen zavallılar, Allahu tealanın ismini hangi cesaretle dillerine alırlar. Rabbül aleminin huzurundan hangi yüzle istekte bulunurlar. Halbuki zengin birinin yanına gitmek istese, kendisini çirkin ve kötü şeylerden temizleyip, yeni elbiseler giyer. O kimsenin sözünü edeple dinler.
12) Misvak kullanarak, ağzını fena kokulardan temizlemelidir. Dua okunacak yer temiz ve sade olmalıdır.
13) Duayı yavaş yavaş, yalvara yalvara okumalı, mümkünse ağlamalıdır. Mezarın karanlığını, kıyametin şiddetini, can verme acısını hatırlayıp, günahlarını düşünüp ağlamalı. Sessiz ağlamalıdır. Duayı çok sesli pek sessiz yapmamalıdır.
14) Her zaman dua edince sonuna kadar okuyup bir kısmını bırakmamalıdır.
15) Önce Resulullahtan (sallallahu aleyhi ve sellem) ve selef-i salihinden bildirilen duaları okumalıdır. Kendinden onlara katmamalıdır. Aslı ve manası bilinmeyen şeyleri okumamalıdır. (Âh yâşir âhyâ) gibi sözlerin manaları bilinmiyor. Bazı tefsirlerde bunların Süryanice Ya Hayy, Ya Kayyum demek olduğu yazılıdır.
16) Dua okunurken elleri yukarıya, yüzü hizasına kaldırıp, bitirince yüzüne sürmelidir.
Kabul Alametleri
Büyük alimler şöyle buyururlar ki, dua eden kimse duada iken, yahud duadan sonra gayri ihtiyari huşu gelse, yahud ağlayıp ağlayıp düşse, yahud aksırsa, yahud rahatlansa, yahud vücudu titrese, veya terlese, yahud üşüse, yahud hararetlense, yahud rahat olup yük altından çıkmış gibi hafiflese o kimsenin duası kabul olmuş olur. Böyle hal olursa Allahu tealaya çok şükreylemelidir. Zira bir hadis-i şerifte böyledir ki: “Bir kimse dua okusa da gönlünden kabul oldu diye geçse, şu duayı okumalıdır: Elhamdülillâhillezi bi ni’metihi tetümüssâlihat”.
Duası kabul olanlar: Adil hükümdarlar. Mazlumlar, facir ve kafir olsalar da duaları red olunmaz. Sıkılmış ve daralmış olanlar. Salihler, veliler. Misafirler, iftar vaktinde oruçlunun duası. Anne ve babasını incitmeyenlerin duası. Babanın oğluna duası, özellikle bedduası. Henüz tevbe eylemiş, yahud henüz müslüman olmuş kimsenin duası. Bir müslümanın diğer müslümana arkasından [yani yüzüne karşı, yanında yapılmayan] duası elbette kabul olur. Bir kimseye ihsan edenlerin, özellikle hocaların duası ve bedduası süratle kabul olur demişlerdir. Hasta olan kimsenin duası gayet makbul olur.
Duanın kabul zamanları: Mübarek Receb ayının 1. Cuma gecesi, Şaban-ı şerifin 15. gecesi, Arife günü, Cuma gecesi ve günü, özellikle Cuma günü hatip minber üstünde iki hutbe arasında oturduğu vakit namaz kılıncaya kadar. Bazılarına göre ikindiden akşama kadar dua çok kabul olacak zamandır. Her gecenin son üçte biri. Ezan ve ikamet okunurken, özellikle hayya alal felâh dedikten sonra. Musibette olan kimse için duası makbul olacak zamandır. Alllah yolunda harb ederken, her namazın sonunda, Kur’an-ı Kerim okuduktan sonra, her secdede ve sabahları horozlar öttüğü zamanda, müslümanlar cemaati bir yerde toplandığı zamanda, zikir meclisinde, yağmur yağdığı vakitte, namazda imam sesle fatihayı okuyup veleddâllîn dediği zamanda, Ka’beyi muazzamayı gördüğü zamanda ve zemzem suyu içtiği zamanda dua kabul olur.
Duaların kabul olduğu yerler: Şerefli yerlerdir. Hasan-i Basri (rahimehullah) Mekkelilere bir mektup yazıp, Ka’beyi muazzamada 15 yerde dua kabul olur; tavafta, Mültezemde, altın oluk altında, beyt-i mükerrem içinde, zemzem yanında, Safada, Mervede, Sa’yde, makam-ı hanefide, Arafatta, Muzdelifede ve 3 yerde şeytanı taşlama yerlerindedir diye yazdı. Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) müvacehe-i şerifesinde, mescid-i şerifinde ve diğer kıymetli yerlerde ve mabedlerde dua kabul olur.