Sual: Dârülharbdeki bankalara para yatırıp fâiz almak bazı âlimlere göre câiz değilse, takvâ yolu varken fetvâya yolu neden tercih edilsin? Üstelik bankada Müslümanların da parası varsa mekruh olmaktadır. Böylece kerahetten de kaçınılmış olmaz mı?
Cevap: Dârülharbde bankaya para yatırıp fâiz almak İmam Ebu Hanife’ye göre câizdir. Fetvâ da böyledir. Üç mezhebe ve İmam Ebu Yusufa göre caiz değildir. İmam Ebu Hanife’nin kavli zayıf kavil değildir. Mezhebin müftabih kavlidir. Bu zamanda gayrımüslimlerin siyasete, hukuka ve ekonomiye hâkim olduğu memleketlerde yaşayan müslümanlar için büyük bir destektir. Takvâ sahibi bu işe bulaşmaması uygun ise de, zarar etmesi de uygun değildir. Zirâ İslâm cemiyetinde para, altın ve gümüştür. Kıymetini hükûmetlerin tesbit ettiği kâğıt parada ise değer kaybı vardır. Bankanın verdiği fâiz bu mikdarın altında veya eşit ise, zaten fâiz değildir. Çünki alışverişte para kesat olsa, değeri düşse, akid zamanındaki kıymeti ödenir. Bu da altın üzerinden tesbit olunur. Bankada dârülislâm vatandaşı Müslüman veya zimmînin de parası varsa, buraya para yatırıp fâiz almak mekruh olur. Ekseriyet bunlarda ise tahrimen, değilse tenzihen mekruhtur. Ancak dârülislâm vatandaşı olmayan müslümanların para yatırması, buradan alınan fâizi mekruh etmez.
Sual: Hazret-i Ebubekr’in bir kişiyle Bizanslıların Sasanileri yeneceğine dair iddiaya girdiği doğru mudur? Öyleyse bu kumar olmuyor mu?
Cevap: Doğrudur. O zaman Mekke dârülharb idi. Bizanslıların galip geleceği de âyet-i kerimeyle sabitti. Resulullah da bunu tasvib buyurdu. Dârülharbde gayrı müslimlerden rızalarıyla fâiz, kumar gibi fasid yoldan para çekmek câizdir.
Sual: Sultan Abdülhamid’in Yahudi bir banker ile faiz işi yaptığı; borsa oynadığı; içki (rakı) fabrikaları kurduğu; genelevler açtığı söyleniyor. Bunları nasıl karşılamak lazımdır?
Cevap: Sultan Hamid, Londra, Paris, Viyana gibi dârülharb memleketlerininin borsasında muamele yaparak para kazanırdı. Böylece servet elde edip, bunu dine ve millete hizmette kullanmıştır. Bu işi elbette bir banker yapacaktır. O zaman da bu işler Yahudilerin elindedir. İçki fabrikaları kurduğu ve genelev açtığı iftiradır. İçki fabrikasının açılması gayet tabiidir. Dârülislamda gayrimüslimler içki içebilirler, imal edebilirler, alıp satabilirler. Bunda bir beis yoktur. İslâmiyet buna izin vermiştir. Yasaklamak caiz değildir. Umumhaneler ise gayrı resmi olarak her zaman her devirde mevcut olmuştur. Bunu devletin engellemesi mümkün değildir. Padişahın umumhane açtığını söyleyene ancak la havle denebilir.
Sual: Bankaların likit fon muamelesi caiz midir?
Cevap: Likit fon denilen sistemde bilindiği kadarıyla, banka mudinin parasıyla fon alır. Bu fonda, para, repo, altın, döviz ve hisse senedi gibi yatırımlara bağlanır. O fonun yükselişine göre az mikdarda da olsa muntazam ve garantili şekilde mudinin parasında artış olmaktadır. Bu fonda fâiz ve hisse senedi gibi şer’î hükümlere uygun olmayan hususlar bulunduğu için, bankaya para yatırıp B tipi (likit) fon veya A tipi fon muamelesine girmek, bankaya para yatırıp fâiz almak gibidir. Dârülharbde İmam Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre câizdir.
Sual: Meslek hayatımıza başlarken, bizi mecburi olarak Oyak mesken fonuna aza yaptılar. Ben faizle işletildiğini duydum. Bizim mesuliyetimiz nedir?
Cevap: Mecburi olduğu için zaten mesuliyet icab etmez. İmam Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre dârülharbde bu gibi muameleler müslümanın menfaatine ise her halde caizdir.
Sual: % 100 anapara korumalı altın ve petrol yatırım fonu almak caiz midir?
Cevap: Dârülharbde İmam Ebu Hanife ve Muhammed’e göre câizdir.
Sual: Türkiye’de İslâmî banka adı altında iş yapan müesseselerin yaptıkları işler ne kadar İslâm hukukuna uygundur? Kâr payı denilen şey tam olarak nedir? Fâizden farklı olduğunu söylüyorlar; ancak nihayetinde kredi verip bunun fâizini alarak buradan kazandıkları parayı kar payı diye dağıtıyorlar. Dârülharbdeki vaziyet nedir?
Cevap: Bu müesseseler bildiğimiz kadarıyla kendilerine yatırılan mevzuatı, para getiren işlerde kullanıyor; muamele ve müdarebe yoluyla nemalandırıyor. Fâizle kredi vermiyor. Bundan elde ettiği kârı da mudilere dağıtıyor. Yaptığı bu iş meşrudur. Fâize benzese de aynı değildir. Dârülharbde bankaya para yatırıp fâiz almak İmam Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre câizdir. Ama fâizle para çekmek câiz değildir.
Sual: Şâfiî mezhebinde dârülharbde altın, döviz gibi yatırım fonları almak veya parayı faize yatırmak caiz midir?
Cevap: Hayır, sadece Hanefîde cevaz vardır. Ancak paranın, altın üzerinden değer kaybı kadar faiz caiz olur. Ancak zarar etmemek için Hanefî’yi taklit etmesi de caizdir.
Tavsiye Yazı —> İslamiyette Banka Olur mu?