Sual: İslam hukukunda yol kesmenin cezası nedir?
Cevap: Kadın, erkek, müslüman veya zimmi, bir veya çok kimse, gece veya gündüz, Darülİslamda silah kuvveti ile şehirde veya şehirler arası yollarda müslüman veya zimmilere saldırırsa, bunlara katiı tarîk veya yol kesici veya eşkıya denir. Mal soymadan ve can gaybı yapmadan ele geçerlerse, dövülür ve tövbe hâli görülünceye veya ölünceye kadar hapsolunurlar.
Eğer mal soymuş ve her birine, sirkat nisabı kadar düşmüş ise, had cezası olarak sağ eli ile sol ayağı veya tersleri kesilir.
Eğer mal almayıp, insan öldürdüler ise, had cezası olarak öldürülürler. Meyyitin velisi affedemez. Çünkü, had cezasını kimse affedemez. Affetmek, Allahü teâlâya isyan etmek olur.
Hem nisâb miktarı mal almış, hem de adam öldürmüş iseler, devlet reisi, 6 cezadan dilediğini verebilir:
1) Bir eli ile bir ayağını keser, sonra öldürür.
2) Elini ayağını keser, sonra asar.
3) Elini ayağını kesmeden öldürür.
4) Öldürür, sonra asar.
5) Eli, ayağı kesilmeden asılır.
6) Yere bir direk diker. Buna, birbirlerine paralel, yatay iki direk takar. İki elini yukarıdaki iki ayağını aşağıdaki yatay direğe bağlar. Karnına süngü sokup öldürülür. Öldükten üç gün sonra çıkarılıp, akrabasına teslim edilir.
Kadın asılmaz. Mallar ele geçerse sahiplerine geri verilir. Helak olanları tazmin etmezler.
Eğer nisâb miktarı mal almış ve yaralamış iseler, el ve ayak kesilir. Yaralama cezasız kalır. Zira kesmek ile tazmin birlikte olmaz.
Eğer nisâb miktarı mal almamış ve öldürmemişler, yalnız yaralamışlar ise, hiç had yapılmaz. Nisapdan az mal aldıkları zaman öldürseler bile yine hiç had yapılmayacağını İmâm-ı Zeylai “rahmetullahi teâlâ aleyh” bildirmektedir. Çünkü, yol kesicilerin maksadı korkutarak mal almaktır. Mal almakla beraber öldürmek de olursa, mal almak için öldürmek zorunda kaldıkları anlaşılır. Hiç mal almadan öldürürlerse, maksatlarının, mal almayıp öldürmek olduğu anlaşılır ve ölüm haddi yapılır. Aldıkları mal nisapdan az olup öldürmek de bulunduğu zaman, maksatlarının öldürmek olmadığı anlaşılarak, hiç had yapılmaz ise de, öldürdükleri için kısas veya diyet cezası verilmesi ve aldıkları malları tazmin etmeleri lazım gelir.
Yol kesenler, dövüşürken öldürülürse, yıkanmaz ve namazları kılınmaz. Sonradan had ve kısas cezaları ile öldürülünce, yıkanır ve namazları kılınır.
Eğer mal almış ve öldürmüşler, fakat yakalanmadan önce tövbe etmişler ise, veya akıl baliğ değilse veya yolculardan birinin zi-rahm-i mahremi ise veya yolculardan birkaçı, ötekileri soyarsa veya şehirde yol keserse had yapılmaz. Yaptıkları zararı tazmin ederler, öderler. Yani, katl ve yaralama varsa, velî kısas isteyebilir. Mal zayi olmamış ise geri verir, helak olmuş ise, kıymetini öder.