Sual: Namaz bittikten sonra sünnet üzere tesbihat nasıldır? Namazdan sonra nasıl dua edilir?
Cevap: Hadis-i şerifte, (Her namazdan sonra, 2 kere, Estağfirullahel’azîm ellezi lâ ilâhe illâ huv el-hayyel-kayyume ve etûbü ileyh okuyanın, bütün günahları affolur) buyuruldu. İstigfardan sonra, Ayetel kürsi ve 33 kere (Sübhânallah), 33 kere (Elhamdülillah) ve 33 kere (Allahü ekber) ve bir (kelime-i tehlîl) yani (Lâ ilâhe illallah vahtehu lâ şerike leh…) okumaları ve ellerini göğüs hizasına kaldırarak, kendileri için ve bütün müslümanlar için duâ etmeleri de müstehaptır. Hadis-i şerifte, “5 vakit farz namazdan sonra yapılan duâ kabul olur” buyuruldu. Fakat duâ , uyanık kalp ile ve sessiz yapılmalıdır. Duâyı yalnız namazlardan sonra veya belli zamanlarda yapmak ve belli şeyleri ezberleyip, şiir okur gibi duâ etmek mekruhtur. Namazdan sonra, duâ bitince, elleri yüze sürmek sünnettir. Resûlullah “sallallâhü aleyhi ve sellem” namaz içinde ve tavafta, yemekten sonra ve yatarken de duâ ederdi. Bu dualarında kollarını kaldırmaz ve ellerini yüzüne sürmezdi. Duanın ve her zikrin sessiz olması efdaldir. Tarîkatçıların yaptıkları gibi, raks etmek, dönmek, el çırpmak, def, dümbelek, ney, saz çalmak, söz birliği ile haramdır). Görülüyor ki cemaatin imâm ile birlikte, sessizce duâ etmeleri efdaldir. Ayrı ayrı duâ yapmaları ve duâ etmeden kalkıp gitmeleri de câizdir. Duadan sonra, 11 İhlas ve 1 kere 2 Kul-euzü okunur. Muhammed Mâ’sûm “rahmetullâhi aleyh”, bu duadan sonra 67 kere de yalnız (Estağfirullah) okuduğunu, 2. cildin 80. mektubunda yazmaktadır. En sonra, (Sübhâne Rabbike…) ayeti okunur.
Dürrü’l-muhtar’da tehıyetülmescid namazını anlattıktan sonra diyor ki “Sünnet ile farz arasında konuşmak, sünneti iskat etmez ise de, sevâbını azaltır. Bir şey okumak da böyledir. Bazı âlimler, sünnet kabul olmaz. Evvelki sünneti tekrar kılmak lazım olur dedi.” Oturarak kılan imama uymak câiz olduğunu anlattıktan sonra diyor ki “İmamın sesi yetişmediği zaman, müezzinlerin yüksek sesle, cemaate bildirmesi câiz ise de, çok bağırmaları namazlarını bozar. Çünkü, bağırarak okumak, dünya sözü konuşmak gibidir. İmâmın namazda, ihtiyaçtan fazla yüksek sesle okuması, namazı bozmaz ise de, haramdır”. Görülüyor ki müezzinlerin bağırarak, namaz kılanları şaşırtmaları haramdır.
Medâricü’n-nübüvve’de diyor ki “Selam verince, istiğfar nasıl okunacağı Evzai’den soruldu. 3 kere (Estağfirullah) denir buyurdu”. [Bunları yüksek sesle okumak bidat olduğu, Mısırda (Kibar-ı ulema heyeti) azasından Şeyh Ali Mahfuz’un 1375 [m. 1956] baskılı (El-ibda) kitabında, 59. sayfada yazılıdır.] Peygamberimiz “sallallâhü aleyhi ve sellem”, (Yatarken de, Ayetel kürsi okuyun) buyurdu. Namazlardan sonra duâ ediniz de buyurdu.
Namazdan sonra duâ : Duada, erkekler kolları göğüs hizasına kaldırır. Dirsekler fazla bükülmez. Duadan sonra, sübhâne rabbike… âyet-i kerimesini okuyup, elleri yüze sürerler. Hastalık veya soğuk gibi sebeple ellerini kaldıramayan kimse, şahadet parmağı ile işaret eder. Parmaklar kıbleye karşı çevrilir. Kollar, sağa sola doğru açılmaz, birbirine yakın, ileri doğru tutulur.
[Farz namazlardan sonra, imâmın ve cemaatin, her biri tamam olarak, 3 istiğfar ve Ayetel kürsi ve 99 tesbîh ve duadan sonra, her birinde Besmele çekerek, 11 İhlas ve 2 Kul-euzü okumaları ve 67 Estağfirullah demeleri müstehaptır. 11 İhlas okumayı emreden hadis-i şerif, (Berika) 1. cilt, son sayfasındadır. Sabah namazı sonunda, 10 kere (Lâ ilâhe illallah vahtehu lâ-şerike-leh lehül-mülkü ve lehül-hamdü yuhyi ve yümit ve hüve alâ külli şey’in kadir) okuyana çok sevap verileceği, hadis-i şerifte bildirildi (İmdad).
Cenaze olduğu zaman, bunları terketmemelidir. Çeşitli sebeplerle, cenaze, saatlerce bekletilip de, bunları okumak için 1-2 dakika bekletilemez mi? Cemaatin bunları okumalarına mâni olanlar, Bakara sûresinin 114. âyet-i kerimesinde zalim oldukları ve Cehennemde şiddetli azap görecekleri bildirilenlerin arasında bulunmaktan, çok korkmalıdırlar. Cemaatin bunları okumalarına mâni olmayan dindar imamlara ve müezzinlere müjdeler olsun! Bunlar, her namazda 100 şehit sevâbı kazanıyorlar. Çünkü, Peygamberimiz “sallallâhü aleyhi ve sellem” buyurdu ki (Unutulmuş bir sünnetimi meydana çıkarana 100 şehit sevâbı vardır). Müezzin efendiler, bidatten kurtulmak için ezanı, yüksek sesle minarede, ikâmeti camide okumalı, namaz tekbîrlerini, ancak lüzum olunca, yüksek sesle okumalı, hoparlör kullanmamalıdır. Ayetel kürsiyi, tesbîhleri ve kelime-i tehlîli, sessiz olarak, hanefide son sünnetten sonra, Şâfiîde ve malikide hemen farzdan sonra okumalıdır. Duâ ederken, Resûlullaha salât ve selâm okumanın müstehab olduğu, (İmdad)ın Tahtavi şerhinde Vitir namazında yazılıdır.
Namazdan sonra secde etmek haram olduğu Dürrü’l-muhtar’da tilâvet secdesinde yazılıdır. Namazlardan sonra imâm ile eli göğse koyarak, selamlaşmak bidattir. Müslümanlıkta el ile ve vücut hareketi ile selamlaşmak yoktur. İbni Nüceym Zeynelâbidin Mısrî “rahmetullahi teâlâ aleyh”, böyle selamların günah olduğunu bildiriyor.].
Şiratü’l-İslam şerhınde diyor ki “Hadis-i şerifte, (Gece seher vaktinde ve namazlardan sonra yapılan duâ kabul olunur) buyuruldu. Duaya hamd ve sena ve salavât ile başlamak ve sonunda 2 avucu yüze sürmek sünnettir”.
Sual: Dua ederken elleri nasıl tutmalıdır?
Cevap: Fetava-i Hindiyye’de, 5. cüzde diyor ki “Duâ ederken, avuçlar semaya karşı açık, 2 el aralık ve göğüs hizasında olmalıdır”. Sünnet kılmanın duâ etmekten efdal olduğu Bezzaziye’de yazılıdır. [Şiî ve vehhâbîler, duâ ederken, 2 avuç açık, birbirlerine bitişik, parmaklar yapışık, göğüs hizasında, yüze karşı tutmaktadır.]