Sual: Kaç çeşit oruç vardır? Hangi günlerde oruç tutmak caiz değildi?
Cevap: 8 türlü oruç vardır.
1) Farz oruçlar: Farz oruç da, 2 kısımdır: Muayyen (belirli) zamandaki oruç, Ramazan-ı şerif orucudur.
2) Muayyen zamanda olmayan farz oruçlar: Kaza ve kefaret oruçları böyledir. Fakat, kefaret oruçları farz-ı amelîdir. Yani, inkar eden kafir olmaz.
3) Vacip oruçlar: Bunlar da, muayyen olur. Belli gün veya günler oruç adamak gibi.
4) Gayri muayyen oruçlar: Herhangi bir veya birkaç gün oruç adamak gibi.
5) Sünnet olan oruçlar: Muharremin 9. ve 10. günleri oruç tutmak gibi.
6) Müstehap oruçlar: Her Arabî ayın 13, 14 ve 15. günleri oruç tutmak gibi ve yalnız Cuma günü oruç tutmak gibi ve kurban bayramı arefesinde oruç tutmak gibi. (Yalnız Cuma günü oruç tutmak mekruh olur da denildi. Cuma günü oruç tutmak isteyenin, perşembe veya cumartesi günü de tutması iyi olur. Çünkü, sünnet veya mekruh denilen bir işi yapmamak lazımdır.)
7) Haram oruçlar: Fıtır bayramının (ramazan bayramının) 1. günü ve kurban bayramının her 4 günü oruç tutmak haramdır.
8) Mekruh oruçlar: Muharremin yalnız 10. günü oruç tutmak ve yalnız cumartesi günleri oruç tutmak ve Nevruz ve Mihrican günleri oruç tutmak ve bütün sene, her gün oruç tutmak ve konuşmamak şartı ile oruç tutmak mekruhtur.
İmam-ı Gazali hazretleri, Kimya-i saadet kitabında, oruç bahsinde buyuruyor ki: 3 türlü oruç vardır: Birincisi avamın, yani ictihad makamına yükselmeyenlerin orucudur. Zamanımızdaki bütün hocaların, imamların, hafızların, müftülerin, vaizlerin ve bütün müslümanların oruçları bu 1. derecededir. Bunların oruçları, vücuda bir şey girmekle, yani gıda veya deva sokmakla ve cinsi mübaşeretle bozulur. İğne ile ilaç şırınga edince, hanefi ve Şâfiî mezheplerinde de bozulur. Cahillerin fetvalarına aldanmamalıdır.
2. derece, havasın yani müctehidlerin orucudur. Bunların orucu, herhangi bir azanın günah işlemesiyle bozulur. Mesela, gıybet, yalan, söz taşımak, namahreme bakmak ile bozulur. Bazı âlimler, bunların avam orucunu da bozacağını bildirmiş ise de, Hanefi mezhebinde, bunlar avam için yalnız mekruhtur. İmam-ı Âzam Ebû Hanîfe yukarıdaki hadis-i şerifi, “Orucun sevâbını yok eder” mânâsına almıştır. Yani bunlar, orucun sıhhatini değil, kemalini giderir. 3. derece de, Ehassül havas orucudur ki bunların orucu, Allahü teâlâdan başka bir şeyin kalbe girmesi ile bozulur.