Sual: Hulle nedir? 3 talakla yapılan bir boşamada hulle şart mıdır? Başka kurtarır bir yol var mıdır?
Cevap: Dürrü’l-muhtar kitabında kadını boşamayı anlatırken diyor ki “4 mezhebe göre de, sahih olan nikahtan sonra, bir araya gelmemiş olsalar bile 3 defa boşayan veya bir defa (3 kere boşadım) diyen kimse, bu kadını tekrar nikah yapabilmesi için, bu kadının başka erkekle nikahlanarak vaty edilmesi ve bu erkekten boşanması lazımdır. Buna Hulle yapmak denir. Bu ikinci erkeğin, boşanmak şartı ile bu kadını nikah etmesi haramdır. Bu erkek, bu kadını boşamaya zorlanamaz. Bu erkeğin, bu kadını boşamak niyeti ile nikah etmesi, haram olmaz. Hatta sevap olur. Kadın, erkeğin boşamasından emin olmaz ise, nikah yapılırken evvela kadının (beni zevceliğe al!) demesi, sonra erkeğin (Seni zevceliğe aldım. Mesela, 3’ten fazla cima yaparsam, bain olarak boş ol!) demesi iyi olur. Yahut kadının cevap olarak, (Emrim, elimde olmak üzere, kendimi sana tezvic ettim) diyerek, nikahtan ve cimadan sonra kendini boşaması caiz olur. Birinci kimsenin ilk nikahı, 4 mezhebe göre de sahih ise, Hulle yapmak şart olur. Fakat mesela, nikahta velî bulunmamış ise veya nikah yerine hibe denilmiş ise yahut nikahın 2 şahidi fasık iseler, 3 kere boşadıktan sonra, hulle yapmadan tekrar nikahlanabilmek için, Şâfiî müftüye müracaat olunur. Şâfiî müftü, Şâfiî mezhebine göre, şartları tamam olmadığı için, nikahın şimdi ve şimdiden sonrası için batıl olacağını, geçmiş zaman için batıl olmadığını, bu kadın ile Şâfiî mezhebine göre yeniden nikah yapmayı bildirir.”
İbni Abidin “rahime-hullahü teâlâ” buyuruyor ki “Fıskı zahir olan şahit ile yapılan nikah ve velînin izin vermediği nikah, Şâfiî mezhebinde sahih olmaz.” Şâfiî âlimlerinden İbni Hacer-i Mekki “rahime-hullahü teâlâ” Tuhfetü’l-muhtaç kitabında diyor ki “Hakim, hulleyi iskat etmek için, evvelki nikahın batıl olacağına karar vermez. İkisinin arasını ayırır. Fakat, müftüye, hakime gitmeyip, kendileri, Şâfiîyi taklit ederek, yeniden nikah yapmaları caiz olur.”
İbni Kasım “rahime-hullahü teâlâ” Tuhfe’nin haşiyesinde diyor ki “Şâfiî mezhebini taklit ederek yeniden nikah yapar. Hulle lazım olmaz.” Birinci nikahın geçmişte sahih olması, bir Hanefinin niyet etmeyerek abdest alıp, öğleyi kılması ve ikindiden sonra, Şâfiî olmasına benzemektedir. Bunun öğle namazı sahihtir. İkindi namazı için ise, niyet ederek yeniden abdest alması lazımdır. Talak sayısının en çoğu 3’tür. 3’ten fazla söylenen sayı, 3 demektir. Mesela, 9 kere boş ol demek, 3 kere boş ol demektir.
Emali Kasidesi şerhlerinde diyor ki “Sarhoş iken, bilmeyerek küfre sebep olan bir şey söyleyenin imanı gitmez. Mürted olmaz. Sarhoş iken, zevcesini boşaması, bey’ ve şira yapması sahih olur.” Zevcesine, seni 3 kere boşadım diyen kimse, mürted iken söylemiş veya yazmış ise, tecdid-i iman ve tecdid-i nikah yapar. Çünkü, mürted olurken nikahı da bozulur. Nikahı olmayanın talakı sahih olmaz. Zevcesine 3 talak veren müslümanın, nikahı vaktiyle kendi mezhebinin şartlarına uygun yapılmamış ise, bu talakı sahih olmaz. Yeniden, şartlarına uygun nikah yapması ve tövbe etmeleri lazım olur. Nikahı kendi mezhebine uygun, fakat diğer 3 mezhepten birine uygun olmamış ise, yine o mezhebe uymıyarak yeniden nikah yapar. Hulle yaptırmaktan kurtulmak için, bu 3 çareden birine baş vurmaya (Hile-i şer’iyye) yapmak denir.
Allahü teâlâ, talak kelimesini söylemeye izin verdiği hâlde, söylenmesini hiç beğenmez. Sonu pişmanlık olan bu sözü şaka ile söylemek, keskin kılıç ile oynamaya benzer. Evlilik saadetini yıkan bu zararlı sözü dillerine almamaları için, Allahü teâlâ, erkeklere hulle yaptırmak belasını, sıkıntısını verdi. Erkek, hulle yaptırmak azabını düşünerek, talak lafını ağzına alamaz.
Tavsiye Yazı –> Örnek Müslüman Nasıl Olur?