Sual: Melekler ve cinler metafizik varlık mıdır?
Cevap: Fiziki varlığın mahiyeti ile alakalı bir haldir. Üç buutlu madde dünyasındaki şeylere fiziki varlık denir. Gerisine fizik ötesi manasına metafizik denir. Melekler ve cinler vardır, fiziki değildirler. Metafizik varlıklardır. Atom ve molekülden müteşekkil değillerdir. Bu dünyayla irtibatları vardır, ama üç buut değil, belki dördüncü bir buuttadırlar. Abdüllatif Harputi’nin Tenkihu’l-Kelam fi Akaidi Ehli İslam kitabında der ki (1330/1911): “Fen adamları, cisimleri ve cisimlerdeki olayları araştırır, tetkik eder. Bunlar üzerinde tecrübeler yapar. Madde ve hadiseleri anlar ve anladıklarını bildirir. Gördüklerinden, hissettiklerinden dışarıya çıkmazlar. Bundan dışarıya çıkan vazifesinin dışına çıkmış olur. His olunamayan, tetkik edilemeyen, tecrübe yapılamayan mevzular, fen bilgisinin dışında kalır. Böyle mevzularda, fen adamının sözü kıymetsiz ve ehemmiyetsiz olur. Bir fen adamı, melek yoktur deyince, meleğin varlığı, fen ile tetkik edilemez, tecrübe ile anlaşılamaz demek isterse, bu sözü fenne uyar. Fakat, tecrübe ile ispat edilemediği için meleğin varlığına inanılmaz demek istiyorsa, hiç kıymeti olmaz. Söyleyenin yüzüne çarpılır. Çünkü, bu sözü ile, kendisi fennin dışına çıkmakta, fenne uymamaktadır. Tetkikle, tecrübeyle varlığı anlaşılamayan şeyi inkâr etmeğe, var olamaz demeğe kalkışmak, varlığını, fen göstermektedir demesi kadar yersiz ve fenne aykırıdır. Ruh, melek, cin, Cennet, Cehennem gibi, fen mevzuu dışındaki varlıkları, madde ve hadise sınırları içinde aramak ve tecrübe ile anlamağa uğraşmak, fen adamına yakışmaz. Böyle varlıkları anlamak, mucizelerle, üstünlüğü belli Peygamberlere bildirilmekle ve Peygamberlerden işitmekle olur. Böyle bilgilere, ulum-i nakliye denir. Bunlara, ulum-i akliye denmez. Bu bilgileri, fen yolu ile anlamağa kalkışmak, ekmeği kulağına götürmeğe, kulakla yemeyi istemeğe benzer.” (s. 153)