Sual: Bir meselede icma’ olduğu nereden bellidir? Cevap: Dinî meselelerde icma’lar fıkıh ve kelâm kitaplarında nakledilmiştir. Mesela İmam-ı Azam’ın Fıkh-ı Ekber adındaki kitabı, o zamanki sarih icma’ları haber veriyor. İcma’nın da dereceleri vardır. Mütevâtir icma’yı inkâr küfr veya bid’at olur. Ahad tarikiyle gelen icma’ böyle değildir. Kat’i icma’ın hükmünü inkâr, ekseriyetin kavline göre küfürdür .…
Sual: Kur’an-ı kerimde bildirilmeyen haramlar var mıdır? Cevap: “Kur’an-ı kerim ile yasaklanan her şey haramdır” veya “haram, yalnız Kur’an-ı kerim tarafından yasaklanan şeylerdir”, sözleri doğru değildir. Kur’an-ı kerimde emredilen bazı şeyler, farz veya vâcib olmayıp, müstehab olabilir. Yasaklanan bazı şeyler de haram olmayıp, mekruh olabilir. Kur’an-ı kerimde, akid yaparken iki şâhid koşulması, yazılması, talâkın iki…
Sual: Nasslardan bir delili tevil ederek Ehl-i sünnet dışına çıkanlar tekfir edilmez. Fakat bazen öyle oluyor ki o hükmü tevil etse bile başka bir nassa zıt düşüyor. Bu tevilin bütün içinde tezatsız olması gerekir mi ve bu tevilin de bir sınırı var mıdır? Nitekim Ehl-i Kitabın Cennetlik olduğunu söyleyenler bile Kur’an-ı kerimden bir delil bulabiliyor.…
Sual: İlham ve keşif, şer’î delil midir? Cevap: İlham, kalbe feyz yoluyla, yani kesbî olmayarak gelen mânâlardır. Sünühât da denir. Berika’da der ki: Gazâlî, Sevrî ve İbrâhîm bin Edhem gibi tasavvuf büyüklerinin çoğu derin âlim ve müctehid idiler. Kutb-i irşâdların hepsi böyle idi. Hadîs-i şerîfde, “İlim üstâddan öğrenilir” (Buhârî) buyuruldu. Ma’rifet ise, keşf ve ilhâm…
Sual: Fıkıh kitaplarında, aynı mesele için birbirinden farklı hükümler olabiliyor. Bunların hangisine göre amel edilmesi gerekir? Cevap: Bir mesele hakkında Hanefî mezhebi ulemâsından birbirinden farklı görüşler nakledilmişse, sonraki âlimlerden tercihe ehil olanlar, rivâyetin sıhhatine veya dayandığı delilin kuvvetine yahud da zamanın ihtiyaçlarına göre birini tercih eder. Müctehid bir müftînin fetvâ verdiği görüş, sonra gelen ve…
Sual: İmam Ebu Yusuf, İmam Muhammed, İmam Müzenî gibi âlimlerin müstakil mezheb sahibi kabul edilmeyip, bir mezheb içinde müctehid kabul edilmelerinin sebebi nedir? Cevap: Bu imamlar, hocalarından farklı bir usul getirmiş değildir. İctihadlarını hocalarından görüp tasvib ettikleri usule göre yapmışlar; ama bazı meselelerde farklı bir ictihada varmışlardır. Ama meselâ İmam Ebu Hanife, hocası Hammad’dan, İmam…
Sual: Bir mezhebe uymanın delili nedir? Cevap: Kur’an-ı kerimden ve Hazret-i Peygamber’in sünnetinden hüküm çıkarabilecek ehliyete sahip biri ictihad ederek çıkardığı bu hükme uyar. Böyle olmayan kimse, mezheb imamlarından herhangi birine uyar. Bir meselede yalnız bir mezhebe uyulur. Bir meselede iki veya daha çok mezhebin hükmüne uymak teflik olur, câiz değildir. Bir meselede bir mezhebe…
Sual: Sâkıt olmak, fâsid olmak, sahih olmamak, kabul olmamak tabirlerinin mânâsı nedir? Bunlardan hangisi olunca ibâdetin tekrar yapılması gerekir? Meselâ namaz kabul olmayınca baştan mı kılınmalı? Cevap: Sâkıt, düşen demektir. Bir farzı veya borcu yerine getirince, bu borç sâkıt olur. Zamanı geçerse veya şartları ortadan kalkarsa da sâkıt olur. Bir yerinde yara olan kimsenin, zarar…
Sual: Sünnet aleyhtarları, “Bu kitapta hiçbir şeyi eksik bırakmadık” meâlindeki âyet-i kerimeyi (En’am, 38) delil gösteriyorlar. Ve Hadis-i şeriflere gerek yoktur diyorlar. Buna nasıl cevap verilir? Cevap: Bilinmesi gereken hiç bir şey eksik bırakılmamış manasınadır. Fen, cebir gibi ilimlerin Kur’an-ı kerimde bulunmasına gerek yoktur; zira Kur’an-ı kerim bir fen veya tarih kitabı değildir. Din bilgilerinin…
Sual: Bildiğimiz dört hak mezhep konusunda şunu öğrenmek istiyorum. Peygamber Efendimiz nasıl namaz kılardı? Yani hangi mezhep Peygamber efendimizin namaz kılma şeklini uyguluyor? Her yerde duyuyoruz ki hak tekdir. O zaman dört mezhep birden nasıl hak oluyor? Cevap: Hazret-i Peygamberin nasıl namaz kıldığını, Eshab-ı kiram, yani Hazret-i Peygamber’in arkadaşları bildirmişlerdir. Hazret-i Peygamber, benim namaz kıldığım…