Sual: Nesh nedir? Dini hükümler nesh edilebilir mi? Cevap: Türpüşti Risalesinde bu mevzuda deniyor ki; Nesh, bir hükmün [emir veyâ yasağın] bir başka hükümle kaldırılmasıdır. Bu Kitâbla olduğu gibi, Sünnetle de olabilir ve bu ancak peygamberler vâsıtasıyla olur. Âdem aleyhisselâmın zamânından, Peygamber efendimizin zamânına gelinceye kadar gelmiş olan şerîatlerde neshler bulunmaktadır. Bizim Peygamberimizin şerîatinde de,…
Sual: Kendilerine itaat etmemiz emrolunan Ülül-emir, müctehid olan imamlar olduğuna inandım. (Ehl-i zikir) denilen âlimler de bunlardır. Bunları taklit etmemiz de vâcibdir. Bunların belli birini mi, yoksa hepsini mi taklit etmek lazım olduğu nerden anlaşılmaktadır? Bir işin 4 imamdan “rahime-hümullahü teâlâ” herhangi birine uygun olması kâfi olur mu? Cevap: 2 veya 3 yahut 4 imamı…
Sual: Ülül Emr’e itaat etmek lazımdır deniliyor. Bu söz doğru mudur? Ülül emr kimdir? Cevap: Nisa sûresinin 58. âyetinde emrediliyor. Bu âyet-i kerimede meâlen, “Ey îman edenler! Allaha itaat ediniz ve Resûle itaat ediniz ve Ülül-emrinize itaat ediniz!” buyurdu. Burada Ülül-emir, ictihad derecesine yükselmiş olan âlimler demektir. Böyle âlimler de, herkesin bildiği dört büyük imamdır.…
Otuzikinci Bölüm İLM-İ USÛL-İ FIKH (Usûl), asl kelimesinin çoğuludur. (Asl), bir şeyin dibi, kökü manâsınadır. Kendisine tercîh edilene nisbetle tercîh edilen şeye de asl denir. Cüz’iyyâtına şâmil ve muvâfık olan kanûn ve kâideye asl denir. Medlûle nisbetle delîle asl denir. (Asl), başka bir şeyin kendisi üzerine binâ edildiği şey diye de ta’rîf edilmiştir. (Asl), kendisine…
Sual: İslâm hukukunda hukuksal norm sıralaması, öncelik sıralaması ne şekilde yapılabilir? Nasıl ki anayasa, kanunlar, yönetmelikler, mahkeme ictihatları arasında belirli bir sıralama, öncelik veya üstünlük sözkonusu ise, bunu İslâm hukukunda nasıl gerçekleştiriyoruz? Tabiî ki âyetler ile hadîsler arasında bir sıralamadan bahsedilebilir. Lakin sözgelimi âyetler arasında belirli bir öncelik-tekaddum etme hâdisesi sözkonusu mudur? Hani anayasanın değiştirilemez hükümleri…
Sual: İctihad ne demektir? Müctehid kime denir? Her Müslüman ictihad edebilir mi? Cevap: Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri “Ashâb-ı Kirâm” risâlesinde ictihad ve müctehidler hakkında buyuruyor ki: “İctihad, kudret ve kuvvet nisbetinde yani çok zahmetler çekerek çalışmak demektir. Asl ictihaddan maksad “Yüce ibarelerinde sarahat, açıklık bulunmayan âyet-i kerimeleri ve hadîs-i şerîfleri, gayet açık ve tafsilatlı bildirilen…
Sual: İslâm hukukunda hukuksal norm sıralaması, öncelik sıralaması ne şekilde yapılabilir? Nasıl ki anayasa, kanunlar, yönetmelikler, mahkeme ictihatları arasında belirli bir sıralama, öncelik veya üstünlük sözkonusu ise, bunu İslâm hukukunda nasıl gerçekleştiriyoruz? Tabiî ki âyetler ile hadîsler arasında bir sıralamadan bahsedilebilir. Lakin sözgelimi âyetler arasında belirli bir öncelik-tekaddum etme hâdisesi sözkonusu mudur? Hani anayasanın değiştirilemez…
Sual: S. Kutub, Fi-zılal-il Kuran adındaki kitabında, Mâide sûresinin 33. ayetini tefsire kalkışırken, 4 mezhebin ictihadlarını bildirip, “Biz bu hususta, imam-ı Malik’in fikrini tercihe şayan görüyoruz. Onun fikrine taraftarız” demektedir. Buna ne demek lazım? Cevap: Bu yazısı da, onun mezhepsiz olduğunu, kendisini mezhep imamlarının üstünde gördüğünü ve Usul-i fıkıh ilminden haberi olmadığını göstermektedir. Birkaç sayfa sonra,…
Hadikatü’n-nediyye’nin 1. babının 3. faslında, Abdülgani Nablüsi buyuruyor ki âyet-i kerimede meâlen, “Allahü teâlâ kullarına kolaylık gösterilmesini istiyor. Güçlük çekmelerini istemiyor” buyuruldu. Hadis-i şerifte, “Allahü teâlâ azimetlerin yapılmasını sevdiği gibi, ruhsatların yapılmasını da sever” buyuruldu. Yani, izin verdiği kolaylıkları yapmayı da sever. Bunu yanlış anlamamalıdır. İmam-ı Münavi, el-Camius sagir şerhinde “Mezheplerin kolaylıklarını toplayıp, bir kolaylıklar mezhebi…
Sual: Reşid Rıza’nın, Muhaverat kitabında dinde reformcu diyor ki (İnsanlar âlim ve avam olmak üzere 2 sınıftır. Birinciler, delili bulur, ona tabi olur. İkinciler ise, muayen birini taklit etmemek üzere müctehid ve fakihlere tabi olur. Avamın muayyen mezhebi yoktur. Onların mezhebi, müftünin mezhebidir sözünün mânâsı da budur. Önceki âlimler yine diyor ki muayyen bir müftüye…