Sual: İrade-i seniyye ile ferman arasında ne fark vardır? Cevap: Her ikisi de aynı mânâya kullanılmıştır. İrade-i seniyye, padişahın iradesi demektir. Ferman ise bu iradenin yazıldığı resmî evrakın adıdır. Padişah, icraî kararlarını fermân, bitiğ, hükm-i şerif, irade-i seniyye gibi isimler taşıyan resmî vesikalar vâsıtasıyla ısdâr ederdi. Muhtelif dairelerden sadrâzamlığa gelen tezkireleri sadrâzam uygun bulursa mütâlaasıyla…
Sual: Dinde reformcu (Osmanlı hükümeti, din esasları üzerine kurulduğu için, medrese tahsili ile işe başladı. Bugün medreselerde arabça, sarf, nahiv, mantık, fıkıh, bedi, beyan, meani gibi ilimler okunuyor. Bunları, arabça olan din kitaplarını doğru okuyarak anlamak için okutuyorlar. İctihad kapısı kapandı diyorlar. Medresede okuyanların çoğu bu ilimlerin ilk basamağında kalmıştır. 100 hocadan bir tanesi doğru…
Sual: Osmanlı devleti bir dönem dünyada süper güç iken daha sonra zayıflamış ve yıkılmıştır? Batılılar Osmanlı’yı durdurmanın, zayıflatmanın yolunu nasıl bulmuşlardır? Cevap: Bu mesele ile alakalı olarak Hilmi Işık Efendi anlatıyor; 1959 senesinde Erzincan’da öğretmen idim. Erkek lisesinde konferans dinledik. Dinleyici öğretmenler birkaç yüz kişi idi. Önce, Erzincan mearif müdürü, sonra, konferans sahibinin asistanı konuştu.…
Sual: Türkçe bir din mecmuasında, Muhammed Kutub adında bir Mısırlının yazısı vardır. (İnhiraf çizgisi) adındaki yazı Arabîden tercüme edilmiş. Eğer tercüme doğru yapılmış ise, yazısında şunları söylüyor: “Türklerin savaş meydanlarında kaydettikleri zaferler, İslama şeref vermiştir. Ancak, Türklerin elinde, İslamın, mânâsından çok şey gayb ettiği de bir gerçektir. Türklerin elinde İslam dondurulmuş, (manen) gelişmesi durdurulmuştur. Osmanlılar,…
Sual: Osmanlıda Eğitim ve öğretim nasıldı? Cevap: Her seviyede eğitim ve öğretim yapılırdı. Sıbyan mektebinden üniversite mâhiyetindeki dârülfünûn ve medrese ile medrese-i mütehassısîn denilen ihtisas müesseselerine kadar teşkilâtlı idi. Câmilerde yapılan günlük vaazlarla da vatandaşlar eğitilirdi. Osmanlı eğitim sistemi, İslâm terbiyesi ve örfe göreydi. Öğretim İslâmî esaslara göre olduğundan her Müslüman Kur’ân-ı kerîm okumasını bildiğinden,…
Sual: Sultan Abdülhamid’in Yahudi bir banker ile faiz işi yaptığı; borsa oynadığı; içki (rakı) fabrikaları kurduğu; genelevler açtığı söyleniyor. Bunları nasıl karşılamak lazımdır? Cevap: Sultan Hamid, Londra, Paris, Viyana gibi dârülharb memleketlerininin borsasında muamele yaparak para kazanırdı. Böylece servet elde edip, bunu dine ve millete hizmette kullanmıştır. Bu işi elbette bir banker yapacaktır. O zaman da bu…
Sual: Osman Gazi’nin kayınpederinin mensubu olduğu Vefâiyye tarikatinin Şiî olduğunu okudum. Ne dersiniz? Cevap: Vefâiyye tarikati, Ebu’l-Vefa adında 501/1107 tarihinde Bağdad’da vefat etmiş bir Ehl-i sünnet âlimi ve velisine bağlanır. Irak, Suriye ve Anadolu’da yayılmış; bazı konar-göçer Türkmen aşiretleri arasında da intişar etmiştir. Sonraki asırlarda isyan ederek Selçukluları felakete sürükleyen Baba İlyas gibi bazı şahısların bu tarikate…
Sual: Üç tarihçinin katıldığı bir televizyon programında Sultan II. Abdülhamid’in 12 tane zevcesi olduğu, böylece şer’î hukukun getirdiği 4 tahdidinin aşıldığı söylendi. Böyle bir şey mümkün olabilir mi? Cevap: Osmanlı padişahları hür kadınlarla değil, cariyeleriyle, yani kadın köleleri ile evlenirdi. Bunun için nikâh gerekmez, çünki kendi mülküdür. Bir sayı tahdidi de yoktur. Son devirlerde, aslı hür veya…