Sual: Osmanlı alimleri matbaanın kullanılması için fetva vermişler midir? Matbaaya fetva verilmediğini iddia edenler var. Cevap: Bir kısım odaklar senelerden beri çocukları ve özellikle gençleri, “Avrupa’da matbaa yapılırken, kitaplar basılırken, bizdeki sarıklı, sakallı, kara kafalılar, matbaa günahtır, gavur icadıdır diyerek yaptırmadılar. Yıllarca geri kalmamıza sebep oldular. Müslümanlık, çöl kanunu, türklüğe çok zararlı oldu” diyerek, dinsiz,…
Sual: Medreselerde eğitim nasıldı? Cevap: Medreseler, umumiyetle, bir dershane ve etrafında yeteri kadar talebe odalarından meydana gelirdi. Yaptıranın isteği ve mâlî gücüne göre, bunların dışında imâret, kütüphâne, hamam vs. ilâve edilirdi. Her medresenin bir vakfiyesi bulunurdu ve bu kurum tarafından yazdırılırdı. Vakfiyede medresenin çalışma şekli ile vazifelilerin yevmiyeleri ve medresenin masrafını karşılamak için yapılar vakıflar…
Sual: Osmanlı medreselerinde hangi kitaplar okutulurdu? Cevap: Bâzı otobiyografilerden ve Fâtih Kânunnamesi’nden tesbit edilebildiğine göre 15 ve 16. asır Osmanlı medreselerinde şu temel ilimler ve eserler okutuluyordu: Yirmili Medreseler (Hâşiye-i Tecrid medreseleri): Bu medreselerde ders kitabı olarak Kelâm’dan Hâşiye-i Tecrid’in okutulmasından dolayı bu ismi almıştır. Bunların tahsil müddeti 2 yıldır. Okunan ders ve kitaplar: Belâgat dersinden Mutavvel;…
Sual: Asırlar boyunca dünyaya hükmetmiş olan Osmanlı Devleti’nden biraz bahsedebilir misiz? Osmanlı Sultanları nasıl insanlardı? Bu devlet niçin yıkıldı? Osmanlıların ilimde, fende geri kaldıkları doğru mu? Cevap: Osmanlı devleti, Osman gâzî tarafından 1299’da Söğüd kasabasında kuruldu. Yeni şehri payitaht yaptı. Oğlu Sultan Orhan tarafından Bursa şehri rumlardan alınarak payitaht yapıldı. I. Murad Han tarafından 1364’de…
Sual: Osmanlı müesseseleri, Bizans müesseselerinin kopyası mıdır? Cevap: Bizans İmparatorluğu’ndaki bazı müesseselerin, onun topraklarına vâris olan Osmanlı Devleti’ne tesir edip etmediği öteden beri münakaşa edilir. Hakikat şudur ki, Bizans müesseselerinin tesiri mevzu bahis olmadan önce de Müslüman Türk devletleri vardı. Osmanlı Devleti, Bizans’ın değil, Selçuklu Devleti’nin devamıdır ve onun müesseselerinin tesiri altındadır. Selçuklu Devleti ise…
Sual: Bir kitapta eski İstanbul’daki düğün merasimi anlatılırken, ‘Gelin başında taç, göğsü ve bileğinde mücevherat ile, duvaklar içinde koltuk merasiminde bulunuyordu. Yüzlerce çeyrek altınlar etrafa serpildi, herkes kapışan kapışana’ diyor. Bu altın atma merasimi nedir ? Altınları tam olarak kimler atardı, kimler toplardı ? Bu merasim, daha eski ve mecazi bir anlamı olan başka bir…
Sual: Osmanlıların İslâmiyetteki fâiz yasağını bertaraf ettikleri söyleniyor, hatta bu hususta vesikalar gösteriliyor. Osmanlılar gerçekten fâiz yasağını kaldırmış mıdır? Cevap: Para darlığının bulunduğu, karz yoluyla kredi temin edilemediği zamanlarda ulemâ muamele satışını tavsiye etmektedir. Muamele satışında, meselâ, 10 altın alıp, 11 altın ödemek hususunda uyuşulunca, 10 altını borç olarak verip, bir altına da kalem, defter…
Sual: Taşköprizade, Fatih Sultan Mehmed’in bir ara Hurufîliğe meylettiğini yazıyor. Bunu nasıl anlamalıyız? Cevap: Bu yanlış anlaşılıyor. Son derece entelektüel ve samimi bir Müslüman olan Sultan Fatih, bunlarla meşgul olmuş fikirlerini öğrenmiştir. Bozuk olduklarını anlayınca da kendilerini âlimlerle münazaraya davet etmiş; mağlup olunca da cezalandırmıştır. Sultan Fatih gibi bir zatın Hurufiliğe meylettiğini söylemek veya düşünmek…
Sual: Bildiğim kadarıyla Osmanlı Devleti Hanefî mezhebinde idi. Peki ceza hukukunda veya başka işlerde, diğer üç mezhebe mensup olan ahalisine nasıl muamele ediyordu? Cevap: Mahkemede kadı efendinin mezhebi tatbik edilir. O da Osmanlı Devleti’nde Hanefî mezhebidir. Taraflar hangi mezhebde olursa olsun, kadı Hanefî mezhebinin esah kavillerine göre hüküm verir. Taraflar isterse, mahkemeye gitmeyip, kendi mezheblerinden…
Sual: Kanuni Sultan Süleyman’ın Fransa Kralı’na gönderdiği mektup sahih midir? Cevap: Tarihlerde Avusturyalıların elinde esir bulunan oğlu Fransa Kralı’nın kurtarılması için, annesi kraliçenin Kanuni Sultan Süleyman’dan yardım istemek üzere gönderdiği elçi Jean de Frangipani’ye Evâil-i Rebiülâhir 932 (15-25 Ocak 1526) tarihinde verilen meşhur cevabname azametli ifadelerle başladığı yazıyor. Mektup Paris Bibliothèque Nationale Yazmalar kısmındadır. Annie…