Sual: Fıkıh kitaplarında imamın Cuma ve bayram namazlarından başka her namazda 1. rek’atte, 2. rek’atte okuduğunun 2 misli okuması sünnettir buyuruluyor. Cuma ve bayram namazının bu hükümden hariç tutulmasının sebebi nedir?
Cevap: Sabah namazının 1. rek’atinde, 2. rek’atinden daha uzun okumak, bil’icmâ’ sünnettir. İmam Muhammed bütün namazların ilk rek’atlerinde, 2. rek’atlerinden daha uzun okumayı müstahsen görmüştür. Fetva da bunun üzerinedir. Cum’a ve Bayram namazlarında 2 rek’at arasındaki kıraat farkı üzerinde ihtilâf edilmiştir. Bu hususta bazı âlimler bu 2 rek’at arasındaki fark, 3’te 1 ve 3’te 2 nisbetinde olmalıdır. 3’de 2 , 1. rek’atte; 3’de 1 de, 2. rek’atte okunmalıdır, demişlerdir.
Nafile namazının her şefinde (her çift rek’atinde) birinciyi ikinciden uzun tutmak mekruhtur. Meğer ki, Hazret-i Peygamber’den veya bir sahabiden bunun hilafına bir nakil olsun. Vitirin ilk rek’atinde, Sûre-i A’lâyı ve 2. rek’atinde Kâfirûn ve 3. rek’atinde ihlâs sûresini okumak gibi. Vitir dahi kıraat bakımından nâfile gibidir. Mezkûr kerahet, Şeyhayn (İmam Ebu Hanife ve Ebu Yusuf) indindedir. İmam Muhammed uzatmayı ihtiyar etmiştir. Farza gelince: Mezkûr uzatma, sabah namazında bilicmâ sünnettir. İmam Muhammed’e göre sabah namazının dışındaki namazlarda da sünnettir.
Bütün namazlarda, 2. rekâtı, 1. rekâttan 3 ve daha ziyade âyetle uzatmak mekruhtur. Daha azı mekruh değildir. Nitekim Hazret-i Peygamber’in, sabah namazını Muavvezeteyn ile kıldıkları olmuştur. 2. sûre (Nâs) 1. sûreden (Felâk) bir âyet uzundur. Nafilenin 3. rekâtı, yeni bir namazın başı demek olduğundan, onu, evvelkilerden uzun tutmak, mekruh olmaz. Çünkü, nafilenin her şefi (her iki rek’ati) müstakil bir namazdır. Bu mekruhluk, sünnet ile gelen dışındakilerde tenzihîdir. Nas olan yerde kerahet yoktur. Hazret-i Peygamber, Cuma ve bayram namazlarının ilk rek’atlerinde, Sûre-i A’lâ ve 2. rek’atlerinde Sûre-i Gâşiye’yi okurdu. İkincisi, birinciden 7 âyet uzundur. Ziyade, sûrelerin ihtilâfı ile muhtelif olur. Eğer sûreler kısa ise, 3 âyetten ziyade olmakla mekruhtur; sûreler uzun ise 7 âyetten az ziyade olmakla mekruh değildir. (Nimet-i İslâm)
Tavsiye Yazı –> Hanefi mezhebine dair