Sual: Mudahene ve müdara nedir? Caiz midir?
Cevap: Kudreti olduğu, gücü yettiği hâlde, haram işleyene mâni olmamak müdahene olur. Haramı işleyene veya yanında bulunanlara olan saygısı yahut dine olan bağlılığının gevşekliği, müdaheneye sebep olmaktadır. Fitne olmadığı, yani dinine veya dünyasına veya başkalarına zarar olmadığı zaman, haram ve mekruh işleyene mâni olmak lazımdır. Mâni olmamak, susmak haram olur. Müdahene etmek, haram işlemeye razı olmayı gösterir. Susmak çok yerde iyidir. Fakat, hakkı hayrı söyleyecek yerde susulmaz.
Ya Resûlallah! Geçmiş ümmetlerden bir kısmına zelzele ile azap yapıldı. Toprak altında kaldılar. Bunların arasında salihler [iyi insanlar] de vardı, denildiğinde, (Evet, salihler de birlikte helak oldular. Çünkü, Allaha isyan olunurken susmuşlardı. Onlardan ayrılmamışlardı) buyurdu. Hadis-i şerifte, (Ümmetimden bir kısmı, kabirlerinden maymun ve hınzır şeklinde kalkacaklardır. Bunlar Allahü teâlâya isyan edenlerin arasına karışanlar, onlarla beraber yiyip içenlerdir) ve (Allahü teâlâ, bir âlime ilim ihsan edince, Peygamberlerden aldığı gibi, bundan da misak alır) buyuruldu. İlmini, lazım olduğu zaman söylemekten çekinmiyeceğine söz verir. (Bir kimse, Allahü teâlânın ihsan ettiği ilmi, lazım olduğu zaman söylemezse, kıyamet günü boynuna ateşten tasma takılacaktır) hadis-i şerifi ve Nisa sûresinin, (Kendilerine ilim ve hidayet verdiğimiz kimseler, ilimlerini insanlardan saklarlarsa, Allahın ve lanet edenlerin lanetleri, bunların üzerine olsun!) mealindeki 36. âyet-i kerimesi, müdahene etmenin haram olduğunu göstermektedir.
Müdahenenin zıttı, karşılığı, gayret ve salabettir. Mâide sûresi 54. âyet-i kerimesinde meâlen, (Allah yolunda cihat ederler, kötülenmekten korkmazlar) buyuruldu. Dinde, gayret ve salabeti olanların malları ile canları ile ve sözleri ile ve kalemleri ile Allah rızası için cihat etmeleri lazım olduğu, bu âyet-i kerimede bildirilmektedir. Hadis-i şerifte, (Çok acı olsa da, hakkı söyleyiniz!) buyuruldu. Bir zahid, Emevi halifelerinin dördüncüsü, Mervan’ın yanında çalgı çalanları görünce, çalgı aletlerini kırdı. Mervan, bunun, arslanların arasına bırakılmasını emretti. Arslanların yanında, hemen namaza durdu. Arslanlar, bunu, yalamaya başladılar. Bunu arslanların yanından alıp halifeye getirdiler. Arslanlardan korkmadın mı? dedi. Hayır, onlardan korku, hatırıma gelmedi. Bütün geceyi düşünceli geçirdim, dedi. Ne düşündün? dedi. Arslanlar beni yalayınca, tükürükleri necis midir? Allahü teâlâ, namazımı kabul etti mi, etmedi mi? diye düşündüm dedi.
Kendisine veya başkalarına zarar gelmek korkusundan dolayı iyiliği emretmek ve haramı men’ etmek mümkün olmazsa, böyle fitneye mâni olmak için susmaya, müdara etmek denir. Kalbi, haramı men’ etmek istediği hâlde, müdara yapmak caizdir. Hatta, sadaka sevâbı hâsıl olur. Müdara ederken tatlı dilli ve güler yüzlü olmak lazımdır. Talebeye ders verirken de, müdara yapılır. İmam-ı Gazali buyurdu ki (İnsanlar, 3 kısımdır: Bir kısmı, gıda gibidir. Herkese, her zaman lazımdır. 2. kısmı, ilaç gibidirler. İhtiyaç zamanında lazım olurlar. 3. kısmı, hastalık gibidir. Bunlara ihtiyaç olmaz. Fakat, kendileri insanlara musallat olurlar, bulaşırlar. Bunlardan kurtulmak için, müdara etmek lazımdır.)
Müdara, caizdir. Bazen da müstehab olur. Evinde, zevceye müdara etmeyen kimsenin rahatı, huzuru kalmaz. Resûlullaha “sallallâhü teâlâ aleyhi ve sellem”, bir misafir geldi, (İçeri alınız! O, kötü bir insandır) buyurdu. İçeri girince, onunla tatlı ve neşeli konuştu. Gidince, yumuşak konuşmasının sebebi soruldukta, (Kıyamette, en kötü yerde bulunacak kimse, dünyada zararından korunmak için ikram olunandır) buyurdu. Hadis-i şerifte, (Sıkılmadan açıkça haram işliyen kimseyi gıybet etmek caiz olduğu gibi, şerlerinden korunmak için bunlara müdara etmek de caizdir. Fakat müdara, müdahene şeklini almamalıdır) buyuruldu. Müdara, dini veya dünyayı zarardan kurtarmak için, dünya menfaatinden vermektir. Müdahene, dünya ele geçirmek için, dinden vermektir. Zalime müdara ederken kendisi ve zulümleri meth olunmaz.
Tavsiye Yazı –> Ahlak İlminin Faydaları Nelerdir?