4– KİTÂB-ÜS-SAVM
“Savm”, yanî oruc dînin en büyük rükünlerindendir.
“Savm” lügatda, imsâk-ı mutlak manâsınadır. Şerî’atde ise, şahsı mahsûsun niyet ederek, belli bir vakitde hakîkaten veyâ hükmen orucu bozan şeylerden sakınmasıdır.
Şahs-ı mahsûs: İslâm diyârında bulunan müslümân, yâhud hayz ve nifâsdan temiz olan, orucun farz olduğunu bilen kimsedir. “Müftırât”, orucu bozan, yeme-içme ve diğer işlerdir.
Âlimler, oruca âid meseleleri ve hükümleri aşağıdaki bâblara göre yazmışlardır. Bu bâblar, orucu bozan ve bozmayan şeyler bâbı ve itikâf bâbıdır.
Orucu bozan ve bozmayan şeyler bâbı:
Bu bâb, orucu bozan ve bozmayan hükümleri ve meseleleri bildirir. Orucu bozan şeyler iki kısma ayrılır. Birisi yalnız kazâyı gerekdirir. Diğeri keffâreti gerektirir. Orucu bozmayanlar da iki kısma ayrılır. Bir kısmı, mübâh olan işlerdir. Diğeri mekrûh olan şeylerdir. Fesâd ve butlân lafızları ibâdetlerde aynı manâda olup, bozulmak demektir. Bu meselelerin tafsilâtı fıkıh kitâblarında husûsî bir bâbda yazılmıştır.
İ’tikâf bâbı:
“İ’tikâf” lügatda bir yerde durmak, kapanıp kalmaktır. Şerî’atde ise, oruclunun, cemâ’at ile namâz kılınan mescidde niyet ederek kalmasıdır. İ’tikâf, kalbden dünyâ meşgûliyyetlerini çıkarıp, nefsi, Allahü teâlâya teslîm etmekdir. Bir rivâyete göre itikâf ve ukûf, ikâmet manâsına olup, i’tikâfın manâsı, yâ Rabbî, bu günâhkâr kul, magfiretine kavuşmadıkca, lütuf ve kerem kapından ayrılmaz demektir.
İ’tikâf üç kısımdır: Birinci kısım, nezr ile vâcibdir. İkinci kısım, Ramezân-ı şerîfin son 10 gününde sünnet-i müekkededir. Üçüncü kısım, diğer zamânlarda müstehabdır. Bu bâbda itikâfa dâir meseleler ve hükümler bildirilmektedir.
[Mahzenu’l-ulûm]