ŞÂFİ’Î MEZHEBİNİN MEŞHÛR ÂLİMLERİ
Ma’lûm olduğu üzere, İmâm-ı Şâfi’î “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretlerinden ilim öğrenen büyük zâtlar ile, diğer şâfi’î âlimlerinin haddi ve hesâbı olmayıp, en meşhûrları şu zâtlardır:
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden Ahmed bin Hâlid el-Hallal “rahmetullahi teâlâ aleyh”hazretleri, fıkıh ve hadîs âlimlerinin büyüklerinden olup, 247 [m. 861] senesinde vefât etmiştir.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden Ahmed bin Sinân bin Esed bin Hibbân el-Kattân “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, fukahânın ve muhaddisînin meşhûrlarından olup, 256 [m. 869]da vefât etmiştir.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden Ahmed bin Sâlih el-Mısrî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, fıkıh ve hadîs âlimlerinin büyüklerindendir. 170 [m. 786]de doğdu. 248 [m. 862]de vefât etti.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden Kâdî Ebû Hâmid bin Bişr bin Hâmid el-Merverûzî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 362 [m. 972]de vefât etti. [Merverûz, Horâsân’da bir beldenin adıdır.]
Ahmed bin Ebî Serh es-Sayyâh el-Nehşelî veyâ Ahmed bin Ömer bin Sayyâh Ebû Ca’fer er-Râzî el-Bağdâdî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri de, şâfi’î âlimlerinin meşhûrlarındandır.
Ahmed bin Abdürrahmân Vehb bin Müslim el-Kureşî Ebû Abdüllah el-Mısrî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri de, şâfi’î âlimlerinin meşhûrlarındandır. 264 [m. 877]de vefât etdi.
Ahmed bin Amr bin Abdüllah bin Amr “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, büyük âlimlerden olup, 205 [m. 820]de vefât etdi. Şâfi’î mezhebinin âlimlerindendir.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden Ahmed bin Muhammed bin Velîd “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 222 [m. 836]de vefât etti.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden Yahyâ bin Abdül’azîz el- Bağdâdî Ebû Abdürrahmân eş-Şâfi’î “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, yüksek hâller ve fazîlet sâhibi bir âlim idi.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden Ahmed bin Yahyâ bin Vezîr bin Süleymân “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 171 [m. 787]de doğdu. 250 [m. 864] veyâ 251 de vefât etti.
Şâfi’î mezhebinin âlimlerinin meşhûrlarından biri de, Ahmed bin Ebî Süreyh er-Râzî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir.
Şâfi’î mezhebinin büyük fıkıh âlimlerinden biri de, Muhammed bin Abdüllah bin Abdülhakîm “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir. 182 [m. 798]de doğdu. 268 [m. 881]de vefât etti.
Şâfi’î mezhebi âlimlerinden, Muhammed bin imâm eş-Şâfi’î Şeyh Ebû Osmân el-Kâdî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, imâm-ı Şâfi’î “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretlerinin en büyük evlâdı idi. 240 [m. 854] senesinden sonra Cezîre’de vefât etdi.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden, İbrâhîm bin Hâlid bin Ebî Süleymân “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, fakîh, âlim, fâdıl ve vera’ sâhibi büyük bir zât idi.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden İbrâhîm bin Muhammed bin Abbâs bin Osmân eş-Şâfi’î hazretleri, 238 [m. 852]de vefât etti.
İbrâhîm bin Muhmmed bin Herem “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerindendir.
İbrâhîm bin Münzir bin Abdüllah bin Münzir el-Huzâmî el-Medenî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri de, şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerindendir. 235 [m. 849] veyâ 236 da vefât etti.
Şâfi’î mezhebinin büyük âlimlerinden bir diğer zât da, İshak bin İbrâhîm bin Muhalled Ebû Ya’kûb Mervezî bin Râheveyh “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir. Bu zât fıkıh ilmi ile hadîs ilmi arasını birleştiren meşhûr bir âlimdir. 161 [m. 777] veyâ 166 da doğdu. 238 [m. 852]de vefât etti.
İsmâ’îl bin Yahyâ bin İsmâ’îl bin Amr bin İshak “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 175 [m. 791]de doğdu. 264 [m. 877]de vefât etti. Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerindendir.
Bahr bin Nasr “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 181 [m. 797] veyâ 180 de doğdu. 269 [m. 882]da vefât etti. Şâfi’î mezhebi âlimlerindendir.
Hars bin Şureyh “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 236 [m. 850]da vefât etti. Büyük bir zât olup, şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerindendir.
Hars bin Miskîn bin Muhammed bin Yûsüf el-Emevî Ebû Ömer el-Mısrî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, fıkıh ve hadîs âlimlerinin büyüklerinden, sâlih bir zât olup, 154 senesinde doğdu. 250 [m. 864]de vefât etdi. Şâfi’î âlimlerindendir.
Hasen bin Muhammed bin Sayyâh el-Bağdâdî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, meşhûr bir âlim olup, 260 [m. 873]da vefât etti. Şâfi’î âlimlerindendir.
Hasen bin Alî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, fıkıh ve hadîs ilmi arasını birleştiren büyük bir âlimdir. 245 [m. 859] veyâ 248 de vefât etti. Şâfi’î âlimlerindendir.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden biri de Hüseyn el-Galansî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden, Harmele bin Abdüllah en-Necîbî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 166 [m. 782] senesinde doğdu. 243 [m. 857] senesinde vefât etdi.
Rebi’ bin Süleymân bin Dâvüd “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 256 [m. 869] veyâ 257 senesinde vefât etdi. Şâfi’î âlimlerindendir.
Şâfi’î mezhebinin büyük âlimlerinden, Rebi’ bin Süleymân bin Abdülcebbâr bin Kâmil el-Murâdî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 174 [m. 790] senesinde doğdu. 270 [m. 883]de vefât etdi.
Süleymân bin Dâvüd bin Dâvüd Alî bin Abdüllah bin Abbâs el-Kureşî el-Hâşimî Ebû Eyyûb el-Bağdâdî “rahmetullahi teâlâ aleyh” 219 [m. 834] veyâ 220 de vefât etdi. Şâfi’î âlimlerindendir.
Abdüllah bin Zübeyr bin Îsâ el-Kureşî el-Esedî el-Mekkî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, Mekke-i mükerremede fıkıh ve hadîs âlimi idi. Şâfi’î âlimlerindendir.
Şâfi’î mezhebi büyük âlimlerinden, Ebû Bekr el-Hamîd bin Humeyd bin Züheyr bin Hars bin Esed “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 219 [m. 834] senesinde Mekke-i mükerremede vefât etti.
Şâfi’î mezhebi büyük âlimlerinden, Abdül’azîz bin İmrân bin Eyyûb bin Miklâs “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 234 [m. 848]de vefât etti.
Şâfi’î mezhebi büyük âlimlerinden bir büyük zât da, Abdül’azîz bin Yahyâ bin Abdül’azîz bin Müslim bin Meymûn el-Kenânî el-Mekkî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir.
Şâfi’î âlimlerinden birisi de, Alî bin Abdüllah bin Ca’fer “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir. 161 [m. 777]de doğdu. 234 [m. 848] senesinde vefât etti.
Şâfi’î mezhebi büyük âlimlerinden, Fadl bin Rebî’ bin Yûnüs bin Muhammed bin Abdüllah bin Ebî Ferve “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 208 [m. 823]de vefât etti.
Şâfi’î mezhebi âlimlerinin meşhûrlarından, Kâsım bin Sellâm “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 224 [m. 838] senesinde Mekke-i mükerremede vefât etti.
Şâfi’î mezhebi büyüklerinden, Kahzem bin Abdüllah Kahzem “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 271 [m. 884]de vefât etti.
Meşhûr şâfi’î âlimlerinden birisi de, Mûsâ bin Ebî’l-Câr “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir.
Yûsüf bin Yahyâ Buveytî “rahmetullahi teâlâ aleyh”, âbid, zâhid ve kadri yüce büyük bir şâfi’î âlimidir. 231 [m. 845]de Bağdâd’da vefât etti.
Yûnüs bin Abdül’a’lâ bin Mûsâ bin Meysere bin Hibbân “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri şâfi’î âlimi olup, 170 [m. 786]de doğdu. 264 [m. 877]de vefât etti.
Muhammed bin İdrîs er-Râzî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 195 [m. 810]de doğdu. Şâfi’î âlimlerindendir.
Şâfi’î mezhebinin en başda gelen âlimlerinden biri de muhaddislerin reîsi, Kur’ân-ı kerîmden sonra en kıymetli kitâb olan Câmi’u Sahîh (Bu- hâri-i şerîf) kitâbının sâhibi, Muhammed bin İsmâ’îl Buhârî hazretleridir “rahmetullahi teâlâ aleyh”. Üstün hâllerinden bir kısmı ilm-i hadîs-i şerîf kısmında anlatıldı.
Büyük âlim ve muhaddis, Muhammed bin Hasen bin Bişr et-Tirmizî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri de, şâfi’î mezhebi âlimlerindendir.
Muhammed bin Nasr Mervezî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 294 [m. 906] senesinde vefât etdi. Şâfi’î âlimlerindendir.
Seyyid-üt-tâife Cüneyd bin Muhammed bin Cüneyd Bağdâdî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 207 de Nehâvendde tevellüd ve 297 [m. 909] veyâ 298 senesinde Bağdâdda vefât etdi. Cüneyd-i Bağdâdî’nin menkîbeleri pek çokdur. Şâfi’î mezhebinin büyük âlimlerindendir.
Hars bin Esed el-Muhâsibî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, ilm- i bâtın ile ilm-i zâhir arasını birleşdiren büyük bir şâfi’î âlimi olup, 243 [m. 857] senesinde vefât etti.
Dâvüd bin Alî bin Halef Ebû Süleymân Bağdâdî İsbehânî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 202 [m. 817] veyâ 200 senesinde doğdu.
270 senesinde Bağdâdda vefât etdi. Şâfi’î âlimlerinin meşhûrlarındandır.
Şâfi’î mezhebinin büyük âlimlerinden biri de, (Sünen) sâhibi Süleymân bin Eş’as es-Sicstânî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir. [202 de tevellüd, 275 de Basra’da vefât etdi.] Bu zâtın bazı menâkıbı bu kitâbın ilm-i hadîs-i şerîf bölümünde zikredildi.
Osmân bin Sa’îd ed-Dârimî “aleyhirrahme” hazretleri, 255 hicrî senesinde Beyt-i mukaddesde vefât etti. Şâfi’î mezhebi âlimlerinden idi.
Şâfi’î mezhebi âlimlerinden biri de, Asker bin Husayn hazretleridir. Bir rivâyete göre de ismi, Asker bin Muhammed bin Husayn fieyh Ebû Türâb Nahşebîdir “rahmetullahi teâlâ aleyh”. 245 [m. 859]de vefât etdi. Menâkıbı pek çoktur.
Ebû Abdürrahmân Ahmed bin Şu’ayb en-Nesâî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri de, şâfi’î âlimidir.
Meşhûr şâfi’î âlimlerinden Ahmed bin Ömer bin Süreyh “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretlerinin pek çok menkîbeleri vardır. 306 [m. 918]da vefât etti. Tasnîf etdiği kitâblar, (400) adedi bulmaktadır.
Ahmed bin Muhammed bin Kâsım bin Mansûr “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, şâfi’î imâmlardan ve sofiyyedendir. Bağdâdlı olup, vüzerâ ve rüesâ âilesine mensûbdur. Soyu Nûşirvân-ı âdile dayanır. 323 [m. 934] veyâ 322 senesinde vefât etti.
Muhammed bin Ahmed bin Ezher bin Talhâ el-Hirevî Ebû Mansûr ezherî el-lugavî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, üstün hâller sâhibi bir şâfi’î âlimi idi. 282 [m. 895]de doğdu. 307 [m. 919] senesinde vefât etti.
Muhammed bin Ahmed bin Abdüllah el-Fâşânî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, fazîlet sâhibi bir şâfi’î mezhebi âlimidir. 301 [m. 913]de doğdu. 371 [m. 981] senesinde vefât etti.
Muhammed bin Ahmed bin Muhammed bin Ca’fer Ebû Bekr bin Haddâd Mısrî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, üstün hâller, fazîletler sâhibi kadri yüce şâfi’î âlimlerinden bir zâtdır. 344 [m. 955] veyâ 345 senesinde vefât etti.
Muhammed bin Cerîr Ebû Ca’fer Taberî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, pekçok eseri bulunan, üstün hâller ve fazîlet sâhibi bir şâfi’î mezhebi âlimidir. 224 [m. 839]de doğdu. 310 [m. 922]da vefât etti. [(Târîh-ul ümem) ve 23 cild (Câmi’ul beyân) tefsîri çok kıymetlidir.]
Şâfi’î mezhebi âlimlerinin meşhûrlarından, Muhammed bin Hafîf Şirâzî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, Şeyh-ül-meşâyıh, dinde derin âlim olup, yüksek hâlleri ve fazîletleri pek çokdur. 371 [m. 981]de vefât etti.
Muhammed bin Süleymân bin Hârûn bin Sehl es-Sa’lûkî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 296 [m. 908]da doğdu. Basra’da ve Nişâpûr’da uzun seneler ilm tedrîsiyle meşgûl oldu. 369 [m. 979]da vefât etdi. Şâfi’î âlimlerinden idi.
Muhammed bin Abdüllah bin Ebû Bekr Sayrafî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, pekçok kitâb yazmış olup, fazîletler sâhibi bir şâfi’î âlimi idi. 330 [m. 941]da vefât etti.
Şâfi’î mezhebi âlimlerinden, Muhammed bin Alî Kaffâl “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, tefsîr, hadîs ve kelâm ilimlerinde ve usûl ve fürû’da, lugat ve şiir ilminde mâhir, fazîlet, kemâl, zühd, vera’ sâhibi büyük bir zât idi. 291 [m. 903]de doğdu. 336 [m. 947]da vefât etti.
Şâfi’î mezhebinin en meşhûr âlimlerinden biri de İmâm-ül-mütekel- limîn, nâsır-ı sünnet-i seyyid-il-mürselîn, Ehl-i sünnet i’tikâdını yayan büyük kelâm âlimi Alî bin İsmâ’îl Şeyh Ebül-Hasen Eş’arî el-Basrî hazretleridir “rahmetullahi teâlâ aleyh”. Kelâm ilminde meşhûr olup, yüksek hâlleri, menkîbeleri ve fazîletleri pek çoktur. [Ehl-i sünnetin iki itikâd imâmından birisidir.]
Şâfi’î mezhebi meşhûr âlimlerinden, Ahmed bin Muhammed bin Ahmed İsferâînî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, fazîletler sâhibi bir zât idi. 334 [m. 945]de doğdu. 406 [m. 1015]da vefât etti.
İbrâhîm bin Alî bin Yûsüf bin Fîrûzâbâdî Ebû İshâk Şirâzî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, fazîletler sâhibi bir zât idi. 334 [m. 945]de doğdu. 406 [m. 1015]da vefât etti.
İbrâhîm bin Alî bin Yûsüf bin Fîrûzâbâdî Ebû İshak Şirâzî “rahmetullahi teâlâ aleyh”, çeşidli ilim dallarında derin âlim, pekçok eser ve fazîletler sâhibi büyük bir şâfi’î âlimi idi. 393 [m. 1002]de doğdu. 476 [m. 1083]da vefât etti.
İbrâhîm bin Muhammed bin İbrâhîm el-Üstâd Ebû İshak İsferâinî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, çeşitli ilimlerde âlim idi. 418 [m. 1027]de vefât etdi. Menâkıb-ı celîlesi sayılamayacak kadar çoktur. Fıkıh âlimlerinin büyüklerindendir.
Meşhûr fukâha-i kirâmdan, İsmâ’îl bin Abdürrahmân Sâbûnî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, pek çok menâkıbı ve fazîletleri olan nâdir âlimlerdendir. 449 [m. 1057]da vefât etti.
Hasen bin Alî bin Muhammed Ebû Alî Dekkâk “rahmetullahi teâlâ aleyh”, ilm ve fazîletde asrının ferîdi ve zemânının bir dânesi idi. 405 [m. 1014]de vefât etdi. Meşhûr fıkıh âlimlerindendir.
Meşhûr fıkh âlimlerinden, Sehl bin Muhammed Ebût-tayyîb Sa’lûkî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, çeşidli ilmlerde asrının bir tânesi idi. Şems-ül-islâm lakabı ile tanınmışdır. 404 [m. 1013]de Nişâpûr’da vefât etti. Üstün hâller ve fazîletler sâhibi bir âlim idi.
Meşhûr fıkıh âlimlerinden, Tâhir bin Abdüllah Kâdî Ebût-tayyîb Taberî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, ilim deryâsının dalgıçlarından olup, fazîlet ve kemâlâtda asrının ferîdi ve zamânının bir dânesi idi. 348 [m. 959]de doğdu. 450 [m. 1058]de vefât etti.
Fıkıh âlimlerinin meşhûrlarından, İmâm-üz-zâhid Abdüllah bin Ahmed bin Abdüllah “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, imâm-ı kebîr, ilim deryâsının dalgıcı, derin anlayış sâhibi, görüşü keskin ve emsâlsiz bir âlim idi. 417 [m. 1026]de 90 yaşında vefât etti.
Fıkıh âlimlerinden, Abdüllah bin Abdülkerîm Kuşeyrî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, tasavvuf ve usûl ilminde ve diğer ilim dallarında yüksek derecelere ulaşmış mubârek bir zât idi. 414 [m. 1023]de doğdu. 477 [m. 1084]de vefât etti. Menâkıbı pek çoktur.
Büyük fıkıh âlimlerinden imâmül Haremeynin babası, Eş-Şeyh Ebû Muhammed Cüveynî Abdüllah bin Yûsüf bin Abdüllah bin Yûsüf bin Muhammed “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, çeşitli ilimlerde zemânın bir dânesi, asrının ferîdi idi. Zühd, takvâ, ibâdât ve tâ’atde emsâli az bulunan bir büyük zât idi. “Rükn-ül-islâm” lakabı ile tanınmışdı ve fazîletler sâhibi idi. 438 [m. 1046] senesinde Nişâpûr’da vefât etdi.
Büyük fıkıh âlimlerinden biri de, Abdüsseyyid bin Muhammed bin Abdülvâhid bin Ahmed bin Ca’fer Ebû Nasr bin Sabbâh “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir. 477 [m. 1084]de vefât etti. Âlimler onun fazîlet ve kemâlâtının pek ziyâde olduğunu bildirmişlerdir.
Meşhûr fıkıh âlimlerinden, Abdülkâhir bin Tâhir bin Muhammed et-Temîmî “rahmetullahi teâlâ aleyh”, kadri yüce, ilmi çok bir âlim olup, 17 çeşit ilimde talebe yetiştirirdi. Serveti çok ve cömerd idi. İlim ehline çok ikrâmda ve yardımda bulunurdu. Horâsânlı pek çok kimse kendisinden ilim öğrenmiştir. Üstünlüğü anlatmakla bitmez. 429 [m. 1037]de bir rivâyete göre de 427 [m. 1035] de vefât etti.
Meşhûr âlimlerden biri de, Abdülkerîm bin Hevâzîn bin Abdülmelik Nişâpûrî Ebü’l-Kâsım Kuşeyrî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir. “Zeyn-ül-islâm” lakabıyla tanınır. Tasavvuf ilminde meşhûr eseri olup, çeşitli ilimlerde pek çok kitâb yazmıştır. Üstün hâlleri pek çoktur. 376 [m. 986]da doğdu. 465 [m. 1072] senesinde vefât etti.
İmâm-ül-Harameyn Ebül-Meâlî Abdülmelik bin Abdüllah bin Yûsüf bin Muhammed bin Abdüllah “rahmetullahi aleyh” hazretleri, fazîlet erbâbının kendisi ile iftihâr ettiği, fazîletleri kendinde toplayan ve şöhreti diyârlara ulaşan bir âlimdir. Üstün hâllerini anlatmakta ehl-i beyânın lisanı ve kalemi âcizdir. 419 [m. 1028]da doğdu. 478 [m. 1085]de vefât etti.
Meşhûr fıkıh âlimlerinden biri de, İmâm-ı Ebül-Hasen el-Mâverdî Alî bin Muhammed bin Habîb “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir. Fazîletleri ve pek çok eseri bulunan âlimlerdendir. 450 [m. 1058] senesinde vefât etdi. [Şâfi’î fıkh ve tefsîr âlimidir. (Hâvî) fıkıh kitâbı çok kıymetlidir. (Ahkâm-ı sultâniyye) adındaki sosyal kitâbı, Mısır ve Almanya’da basıldı.]
Alî bin Muhammed Ebû Hayyân et-Tevhîdî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri de, fıkıh âlimlerindendir.
Mansûr bin Muhammed bin Abdülcebbâr Ebü’l-Muzaffer ibn-il- imâm Ebû Mansûr es-Semânî hazretleri, kadri yüce, şöhreti dillerden düşmeyen ve eserleri bulunan büyük bir âlimdir. 426 [m. 1034]da doğdu. 489 [m. 1095] senesinde vefât etti.
Şâfi’î mezhebinin en önde gelen büyük âlimlerinden biri de, Muhammed bin Muhammed bin Ahmed et-Tûsî Huccet-ül-islâm Ebû Hâmid Gazâlîdir “kaddesallahü teâlâ sirreh”. İmâm-ı Gazâlî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri pek çok ilimde âlim olup, ilimdeki fazîletlerini ve menâkıb-ı celîlesini anlatmakta ehl-i beyânın lisanı, fâdılların kalemleri kifâyetsiz kalmıştır. Yazdığı yüzlerce eserden (İhyâ-i ulûm) kitâbı yüksek zâtların kabûlüne mazhar olmuşdur. Emsâlsiz zâtı Hüccet-ül-islâm [dînin delîli] olup, (İhyâ kitâbı) ve diğer eserleri fazîletine ve kemâlâtına pek çok delîlden bazılarıdır. [Yazdığı eserleri hayâtına bölünmüş, gününe 18 sahîfe düşmüştür.]
Ebû Hâmid imâm-ı Gazâlî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretlerinin kıymetli kardeşi Ahmed bin Muhammed Tûsî el-Gazâlî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri de, meşhûr Şâfi’î âlimlerinden olup, fazîletler ve üstün vasıflar sâhibi bir zâtdır. Üstün hâlleri ve menâkıbı, târîh ve menâkıb kitâplarında geniş olarak anlatılmıştır.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden, Muhammed bin Muvaffak el-Hayveşânî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, fakîh ve sûfî ve eimme-i müslimînden büyük bir zâtdır. 510 [m. 1116]da vefât etdi.
Muhyis-sünne imâm Hüseyn bin Mes’ûd el-Ferrâ el-Bağdâdî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, büyük âlimlerdendir.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden biri de, Abdülvâhid bin İsmâ’îl bin Ahmed bin Muhammed Ebül-Mehâsin er-Revyânî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir. “Fahr-ül-islâm” lakabı ile meşhûrdur. Yazdığı kitâblar bütün dünyâda meşhûrdur. Bu zâtın hâfıza kuvveti darb-ı mesel hâlini almışdır. “Şâfi’î mezhebi ile alâkalı kitâblar yanıp yok olsa, onları ezberimden yeniden yazabilirim” sözünü onun söylediği rivâyet edilmişdir. 415 [m. 1024]de doğdu. 502 [m. 1108] senesinde vefât etti.
Alî bin Hasen bin Hibetullah Ebül-Kâsım bin Asâkir “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, hadîs-i şerîf, fıkıh ve diğer çeşitli ilimlerde yaşadığı devrin en meşhûr âlimi ve asrının bir dânesi idi. 499 [m. 1105]da doğdu. 571 [m. 1175]de Dımaşk’da vefât etti.
Eş-Şeyh ez-Zâhid Sadreddîn Konevî Muhammed bin İshak “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, tasavvuf ilminde ve diğer ilimlerde eser yazan âlimlerdendir. [Sôfiyye-i aliyyeden ve şâfi’î kelâm âlimlerindendir. Muhyiddîn-i Arabîden feyz aldı. Celâleddîn-i Rûmî’nin ve Sa’îdeddîn-i Fergânî’nin hocası idi.] İlâhiyyâta dâir meselelerde el-Hakîm Hâce Nasîrüddîn-i Tûsî ve diğer hükemâ ile mektûblaşmış ve mubâhese yapmıştır. 673 [m. 1274]de vefât etti. [Nasîrüddîn-i Tûsî, şî’î mezhebindendir.]
Abdül’azîz bin Abdüsselâm Sultân-ül-ülemâ eş-Şeyh İzzeddîn “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, asrının ferîdi, zamânının bir dânesi idi. 578 [m. 1182]de doğdu. 660 [m. 1261]da vefât etti. Menâkıbının haddi hesâbı yoktur.
Şâfi’î mezhebinin meşhûr âlimlerinden, El-İmâm-ül-celîl Ebül-Kâsım er-Râfiî Abdülkerîm bin Muhammed bin Abdülkerîm bin Fadl bin Hasen el-Kazvînî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, çeşidli ilmlerde, simyâda ve fıkıh ilminde en yüksek dereceye ulaşmış büyük bir zât idi. Pek çok kerâmeti görülmüşdür. Umdet-ül-muhakkıkîn, üstâd-ül-musannifîn, iftihâr-ül-mudakkıkîn ve İmâm-ül-müslimîn olup, ilmdeki ve ameldeki fazîletleri ve menâkıbı saymakla bitmez. 623 [m. 1226]de vefât etti.
Şâfi’î mezhebinin fıkıh âlimlerinden, Eş-Şeyh allâme İbni Salâh Takıyyüddîn Osmân bin Abdürrahmân bin Mûsâ bin Ebî Nasr el-Kürdî eş- Şehrezurî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, eimme-i müslimînden fazîletleri ve üstün hâlleri saymakla bitmeyen nâmlı, şânlı bir âlim idi. 577 [m. 1181]de doğdu. 643 [m. 1245]de vefât etti.
Ömer bin Muhammed bin Abdüllah “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, hazret-i Ebû Bekr-i Sıddîk “radıyallahü teâlâ anh” neslindendir. O Abdüllahın babasıdır. O Nasrın babasıdır. O da Ebül-Kâsım es-Sûfî, Şeyh Necîbin kardeşinin oğludur. Şeyh Necîb, Şihâbüddîn Sühreverdî’dir “kuddise sirruh”. Bu zât ise, (Avârif-ül-meârif) kitâbının müellifi olup, sûfî, fakîh, fâdıl, zühd ve vera’ sâhibi bir büyük âlim idi. 539 [m. 1144]da doğdu. 632 [m. 1234]de vefât etti.
Mûsâ bin Eb-il-Fâdıl eş-Şeyh allâme Radıyüddîn Yûnüs bin Muhammed “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 551 [m. 1156]de vefât etdi. Çeşitli ilimlerde en son dereceye ulaşmıştır. 24 çeşid ilimde ta’lîm ve tedrîs yapdığı, fazîletlerinin ve menâkıbının haddi hesâbı olmadığını fa- zîlet erbâbı olan zâtlar bildirmişlerdir.
Eş-Şeyh-ül-imâm Şeyh-üs-selâm Necmeddîn Ebül-Abbâs Ahmed bin Muhammed bin Alî bin Mürtefi’ bin Hâzim bin Rafi’a “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, üstün meziyyetleri bulunan âlim zâtlardandır. Pek çok kitâb yazmıştır. 710 [m. 1310]da Mısır’da vefât etti.
Büyük âlimlerden, El-İmâm Yahyâ bin Şeref en-Nevevî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretlerinin, Zikr-i cemîli hadîs-i şerîf ilmi bahsinde geçti.
Muhammed bin Ahmed bin Osmân el-hâfız Şemseddîn Ebû Abdül- lah Türkmânî ez-Zehebî hazretlerinin, nâmı ve şânı her tarafda duyulmuş ve pek çok eser yazmış olan fazîletler sâhibi bir zât idi. 673 [m. 1274]de doğdu. 748 [m. 1347]de vefât etdi.
Muhammed bin Abdürrahmân bin Ömer Kâd-ıl-kudât Celâleddîn Hatîb Kazvînî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 737 [m. 1336]de Dımışk’da vefât etti.
Muhammed bin Abdürrahîm bin Muhammed eş-Şeyh Safiyyüddîn el-Hindî el-Ermevî “rahmetullahi teâlâ aleyh” 644 [m. 1265]de Hindistân’da doğdu. 715 [m. 1315]de Dımışkda vefât etdi. Fazîletler sâhibi ve pekçok menâkıbı olan bir âlimdir.
İmâm-ül-allâme Muhammed bin Alî bin Abdülvâhid bin Abdülkerîm Kâd-ıl-kudât Kemâleddîn bin Zemlikânî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 667 [m. 1268]de doğdu. 727 [m. 1326]de vefât etti.
Muhammed bin Alî Vehb bin Mutî’ el-Kuşeyrî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, ilim ve fazîletde engin bir deryâ idi. Eserler ve kerâmetler sâhibi bir zât idi. Menkîbeleri saymakla bitmez. 625 [m. 1227]de doğdu. 702 [m. 1302]de vefât etti.
Muhammed bin Alî el-Bârenbârî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretlerinin lakabı, tuveyr-ül-leyl [gece kuşcuğu] Tâcüddîn’dir. Fazîlet ve kemâlde zamânının bir dânesi idi. 654 [m. 1256]de doğdu. 717 [m. 1317]de vefât etdi.
Muhammed bin Muhammed bin Muhammed bin Seyyid-ün-nâs el-hâfız-ül-edîb Fethüddîn Ebül-Feth “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, çeşidli ilmlerde, simya ve hadîs-i şerîf ilminde engin bir deryâ gibi idi. 671 [m. 1271]de doğdu. 734 [m. 1333] senesinde vefât etdi.
Abdülkerîm bin Alî bin Ömer el-Ensârî eş-Şeyh Alemüddîn el-Irâkî ed-Darîr “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, çeşidli ilmlerde coşan bir deniz gibi ve büyük zâtların iftihârı olan bir âlimdir. 623 [m. 1226]de doğdu. 704 [m. 1304] senesinde Kâhirede vefât etdi.
Meşhûr büyük âlimlerden, Eş-Şeyh el-İmâm fakîh, muhaddîs, hâfız, müfessîr Alî bin Abdülkâfî bin Alî bin Temmâm es-Subkî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri, 683 [m. 1284]de doğdu. 756 [m. 1355]da Kâhire’de vefât etdi. Fazîletlerini ve kemâlâtını diller anlatmaktan, kalemler yazmaktan âciz kalır. Yazdığı kitâpların sayısının 120 olduğunu âlimler bildirmişdir.
Nazm:
Bütün âlemi toplamak bir kimsede,
Yüce Allaha çok kolaydır elbette.
Meşhûr fıkıh âlimlerinden biri de, Alî bin Muhammed bin Abdürrahmân bin Hattâb eş-Şeyh imâm Alâüddîn el-Bâcî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir. Usûl, kelâm âlimlerindendir. Meşhûr bir zât olup, üstün hâlleri ve menâkıbı fazîlet erbâbı tarafından ta’zîm ile anlatılmışdır. 631 [m. 1233]de doğdu. 714 [m. 1314]de vefât etdi.
Hîbetullah bin Abdürrahîm el-Cühenî Kâdıl-kudât Şerefüddîn el-Bârzî pek çok eser yazmış olan fazîletli ve meşhûr bir âlim idi. 645 [m. 1247]de doğdu. 737 [m. 1336]de vefât etti.
Şâfi’î mezhebinin büyük âlimlerinden biri de, Yûsüf bin Zekî Abdürrahmân bin Yûsüf el-Kelbî ed-Dımışkî eş-Şeyh Cemâleddîn Ebül-Haccâc el-Mezzî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleridir. Çeşitli ilim dallarında, simyâ ve hadîs-i şerîf ilminde coşan bir deniz gibi idi. Büyük zâtlar onun menâkıbını ve fazîletlerini iftihâr ve ihtirâmlar ile anlatmışdır. 654 [m. 1256]de doğdu. 742 [m. 1341] senesinde vefât etdi.