Sual: Timur hakkındaki düşüncenizi merak ediyordum. Bazıları saf Türk olduğunu, bazıları Moğol olduğunu iddia ediyor. Timur’un Yıldırım Bayezid’i esir aldıktan sonra ona hürmet ettiğini, kaçırma teşebbüsü olduktan sonrada kafese koyduğu söyleniyor;bazıları bu hürmeti şanına yakıştıramadığı için Timur’dan kapalı bir araba istediğini iddia ediyor. Timur hakkındaki biyografik yazılarda çok zalim biri olduğunu okudum. Diktiği kafatası kulelerini, Bağdat”a girdiğinde askerlerinin her birinden bir kelle istediğini, Isfahanlıların isyanını bastırdığında onların 7 yaşından küçük çocuklarını ailelerin gözleri önünde atlarına saatlerce çiğnettiğini ve sağlam kafataslarından kule diktiğini vs. Ayrıca onun Osmanoğullarının aksine ilayı kelimetullah gibi bir davası olmayıp sadece şan şöhret uğruna cihangir olmayı istediğini, yine Osmanoğullarının aksine o istila ettiği yerlerde nizam kurmayıp istiladan sonra başka hedeflere yöneldiğini, bunun içindir ki imparatorluğunun kendisiyle kaim olup kendisinden kısa müddet sonrada yıkıldığını, bir kaç sefer dışında hayatı boyunca Müslümanlarla savaştığını okudum. Bayezid’e sığınan iki hükümdarın verilmemesini bahane ederek Anadolu’yu tarumar etmesi ne kadar doğrudur? Kendisine sığınanı vermemenin Oğuz töresinde olduğu söyleniyor. Sultan Yıldırım’ın sınır dışı edebileceği söz ediliyor. Lakin sınır dışı etseydi Timur’un gazabından kaçabilecekler miydi? Bu da bir nevi sığınanı vermek sayılmaz mı? Timur baştan işin bu noktaya geleceğini hesap ederek onları istemeseydi, en azından Rumeli’de fetihler yapıp İslâmiyeti yayan bir devlet uğruna bunu hoşgörüp Yıldırım’a mektup göndermeseydi doğru olmaz mıydı? Osmanoğullarının ilayı kelimetullah gibi bir davası varken böyle bir cihangire tabi olması beklenebilir mi? Timur’un kendisine bağlı olmasını istemesi bir nevi savaş istemesi manasına gelmez mi? bir de ordusunun yaptığı zulümleri ona isnad etmenin yersiz olduğunu söylemişsiniz. Fakat o da Yavuz gibi bir meyve çalmayan ordu kuramaz mıydı? Bu, onun mesuliyeti değil midir? Bütün bunlar muvacehesinde Timur hakkındaki kıymet hükmümüzün müsbet olması ne kadar mümkündür?
Cevap: Emir Timur hakkında, ifrat ve tefrit vardır. Müslüman bir hükümdardır. Hurufîlere karşı koyarak büyük bir fitneyi önlemiştir ve İzmir’i hrıstiyanlardan almıştır. Âlimlere hürmetkâr olduğu biliniyor. Şah-ı Nakşibend tekkesi yanından geçerken, halı ve kilimlerin havalandırıldığını görmüş; tozların altından geçerek bereketlenmek istemiştir.
Yıldırım Sultan Bayezid ile savaşmaya başta gönülsüz olduğunu; hatta aleyhinde konuşanlara, “O bir İslâm mücahididir” dediğini biliyoruz. Müzevir ve müfsidlerin her zaman olduğu gibi, bu harbde de rolü vardır. Timur, harbden sonra Osmanlılara hürmet etmiş; ailesini ve memleketini yok etmemiştir.
Kafes ve araba meselesini ben iddia etmiyorum. Muteber bir Osmanlı tarihi olan Mir’at-ı Kâinat yazıyor. Tarih, iddia makamı değildir.
İmam-ı Rabbânî hazretlerinin Timur’u över gibi anlaşılan sözleri, Emir Timur’un torunu olan zamanın Hindistan sultanına, dedesinin âlimlere, ezcümle Nakşibendî büyüklerine karşı hürmetini hatırlatan bir mesajdır.
Ölülerinizi hayırla anınız. Hata ve sevaplarıyla âhiret gitmiş birisi için Allahu teâlâ hükmünü verir; insana rahmet dilemek düşer.
Sual: Emir Timur, silsile-i aliyye büyüklerinden Seyyid Emir Külal hazretlerinin müridi midir?
Cevap: Şah-ı Nakşibend hazretlerinin mürşidi Emir Külal hazretlerinin torunu büyük dedesine dair menakıbnamesinde, Emir Külâl hazretlerinin Timur için dua etmekten çekindiğini ve onu Semerkant’ta ziyaret etmeyi reddettiğini söyler (Menâkıb-ı Emîr Külâl-i Sûhârî, vr. 29b-31a).
Sual: Timur’un Moğol olduğu, attan düşüp sakatlanması gibi hususların kaynağı nedir?
Cevap: Bunlar herkese malum hakikatlerdir. Yezdî ve İbni Arabşah, birbirine zıt iki tarihçi olarak o devri anlatır. Moğol olmak esef edilecek bir şey değildir. Timur, Moğoldur. Ama Moğollar müslüman olunca Türkleşmiştir. Timur, Moğolca bilmezdi.
Sual: Timur, Orta Asya’yı İslâmlaştıran en tesirli şahsiyet sözü doğru mudur?
Cevap: Değil ama, birlik ve dirlik temin edildiği için İslâmî hayat ve ilim inkişaf etmiştir.
Sual: Ankara Esenboğa Havalimanı’nın isminin Ankara savaşında Yıldırım Bayezid ile muharebe eden Timur’un komutanlarından Esenboğa’dan geldiği doğru mudur?
Cevap: Evet. Bu mıntıka, harbin cereyan ettiği yere yakındır. Cumhuriyetin ilk senelerinde, Osmanlı’yı dize getirdiği için olsa gerek, Emir Timur çok popüler olup, çocuklara isimleri verilirdi.
Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye Kitabını Okumak İçin Tıklayınız.
Tavsiye Yazı —> Karl Marks’ın Fikirlerine İtibar Edilir mi?