YALAN : Günahların en çirkini, ayıbların en fenâsı, kalbleri karartan bütün kötülüklerin başıdır. Peygamber efendimizden (sallâllahü aleyhi ve sellem) bildirilen bir hadîs-i şerîfde: «Yalandan çok sakınınız! O fücûrle beraber bulunur. Bu ikisi ise Cehennemdedir» buyuruldu. Ebû Ümâme’nin (radıyallahü anh) Resûlullah’dan (sallâllahü aleyhi ve sellem) bildirdiği hadîs-i şerîf de: «Muhakkak ki, yalan, nifak kapılarından bir kapıdır»…
Gıybet: Müslüman kardeşini, beğenmediği bir şeyle zikretmektir. Yanî gıybet, yanında yok iken, din kardeşinden, duyduğu zaman, hoşlanmıyacağı şekilde bahsetmendir. Ebû Hüreyre (radıyallahü anh) der ki, Resûlullah (sallâllahü aleyhi ve sellem) buyurdu: «Gıybetin ne olduğunu bilir misiniz?» Allah ve Resûlü daha iyi bilir dediler. «Din kardeşini, hoşlanmadığı bir şeyle anmandır» buyurdu. O din kardeşimde, söylediğim şey…
NEMİME: Bir kimsenin saklı bir şeyini, istemediği bir kimseye ulaştırmak; yâhud bu şahsın bu gizli, saklı şeyinin kendisine getirilmesidir. [Koğuculuk, yâhud söz taşıma da denir]. Taşınan sözü söyleyen, sözün: söylendiği, yâhud üçüncü bir kimse, beğenmiyorsa, bu nemîmeye girer. Söylenmesini istemediği şey, en çok bilindiği gibi ister dil ile olsun, İster yazı İle olsun, yâhud işâret…
Allahü teâlâ’nın yarattıklarından hiçbirine lâ’net etmemelidir. Yanî cansız olsun, hayvan olsun, yâhud insan olsun hiçbiri lâ’netlenmez. Birincisi, yanî cansızların lâ’netlenmemesi konusunda, Peygamber efendimiz (sallâllahü aleyhi ve sellem): «Kul, Allah dünyaya lâ’net etsin deyince, dünyâ, Allah kendine isyân edene lâ’net etsin der» buyurdu. Bunu Şerhü’l-hutab-ı erbaln’de yazıyor. İkincisine gelince: Amr bin Hasîn (radıyallahü anh) anlatır: Bir…
YEMİN ETMEK: Allahü teâlâ’ya, çok yemîn etmemelidir. Zîra çok yemîn eden, Allahü teâlâ’nın ismini küçümsemiş, Ona ta’zimde gevşeklik göstermiş olur. Halbuki Allahü teâlâ, bundan çok yüksek ve eksik sıfatlardan beridir. Bunun için çok yemîn etmek mekrûhdur. Mü’mine yakışmaz. Yalan yemîne gelince: Yalan yemîn, memleketleri insansız bırakır. Hadîs-i şerîfde böyle bildirilmiştir. Peygamberimiz (sallâllahü aleyhi ve sellem),…
BOŞ KONUŞMAK: Göğsünde, kalbinde iyice yoğurmadan söz söylememelidir. Eğrisini doğrultmadan, iyisini, temizini alıp, yaramazını atmadan konuşmamalıdır. Mâlâya’nî, boş söz söylememelidir. Zîra boş ve lüzumsuz konuşmalar, kişinin aklını azaltır ve çoğu zaman, bu sözler ona vebâl ve dert olur. Enes (radıyallahü anh) anlatır: Uhud günü bizden bir köle şehîd oldu. Karnına, açlıktan dolayı, taş bağlamış olduğunu…
MEDH ETMEK: Yüzüne karşı kimseyi medh etmemelidir. Çünki felâketine sebeb olabilir. Çoğu zaman ifrâta varır, ileri gider ve yalana varır. Bâzan da dıştan medh etmekle, içinden sevmediği, bütün söylediklerinde ciddî olmadığı halde, ona kendisini sevdiğini bildirmeğe çalışır ve bununla riyâkâr ve münâfık olur çıkar. Bâzan da, medh ettiği kimsenin kibirlenmesine, böbürlenmesine yol açar. Kibir ve…
ŞAKA: Çok şaka yapmaktan sakınmalıdır. Çünki kişinin heybet ve vakarını kırar. Nitekim Ömer (radıyallahü anh): «Çok gülenin heybeti az olur. Şaka eden küçümsenir. Çok konuşan, çok hatâ eder. Hatâsı çok olanın hayâsı az olur. Hayâsı az olanın vera’ı (Allah korkusundan günahlardan sakınması) az olur. Vera’ı az olanın, kalbi ölür» buyurmuştur. Çok şakanın sonu pişmanlıktır. Ömer…
KONUŞMANIN EDEB VE İNCELİKLERİ: Konuşurken, konuşmanın edeblerini, inceliklerini gözetmelidir. Nitekim Peygamberimizin (sallâllahü aleyhi ve sellem) huzûrunda, bir kimse: «Allahü teâlâ’ya ve Resûlüne itâat eden doğru yoldadır. Onlara isyân eden hatâ eder ya’nî sapıktır» dedi Peygamber efendimiz (sallâllahü aleyhi ve sellem) böyle diyene: «Allahü teâlâya ve Resûlüne isyân eden söyle» buyurdu. Kadî der ki. sözünü beğenmemesi,…
ÇOK GÜLMEK: Çok gülmemelidir. Çünki çok gülmek kalbi öldürür. Allahü teâlâ, Tevbe sûresi 82. âyetinde: «Az gülsünler, çok ağlasınlar» buyuruyor. Abdullah bin Ömer (radıyallahü anh) anlatır: Bir gün Resûlullah (sallâllahü aleyhi ve sellem) dışarı çıkmıştı. İnsanların Konuşup, gülüştüklerini gördü. Durup, onlara selâm verdi ve: «Lezzetleri yıkanı çok hatırlayınız. Sizi günâh işlemekten men eder» buyurdu. Lezzetleri…