Sual: Abdestin edepleri nelerdir? Abdest alınırken nelere dikkat etmeliyiz?
Cevap: Edep, burada yapılması sevap olup yapılmazsa günah olmayan şeyler demektir. Halbuki sünneti yapmak sevap olup yapmamak tenzihen mekruhtur. Edeblere, mendub ve müstehab da denir. Halebi-i Sagir kitabında Abdestin edeplerinden (müstehaplarından) bildirilenler şunlardır:
1) Abdesti, namaz vakti girmeden önce almak. (Özür sahiplerinin vakit girdikten sonra alması lazımdır.)
2) Helâda taharetlenirken, kıbleyi sağ veya sol tarafa almak. Abdest bozarken kıbleye önünü ve arkasını dönmek tahrimen mekruhtur. Ayakları açıp çömelmek edeptir.
3) Necaset bulaşmamış ise, su ile taharetlenmek. Necaset, dirhem miktarından az ise, yıkamak sünnettir. Dirhem miktarı 1 miskaldir (4,8 gramdır). Dirhem miktarı bulaşmış ise, yıkamak vâcib, fazlasını yıkamak farzdır. Yıkamakta adet yoktur. Temizleninceye kadar yıkamalıdır. Sol elin, bir veya iki veya üç parmağının içi ile yıkanır.
4) Taharetlendikten sonra, bez ile kurulanmak. Bez yok ise, el ile kurulamalıdır.
5) Taharetlendikten sonra, avret mahallini hemen örtmek. Tenhada lüzumsuz açmak, edebi bozar.
6) Başkasından yardım istemeyip abdesti kendisi almak. İstemeden su döken olursa, câizdir.
7) Kıbleye karşı abdest almak.
8) Abdest alırken konuşmamak.
9) Abdest dualarını okumak. (Abdest dularını bilmiyorsa kelime-i şehâdet okumalıdır)
10) Ağzına sağ el ile su vermek.
11) Burnuna sağ el ile su vermek ve sol el ile temizlemek.
12) Ağzı yıkarken, dişleri Misvak ile temizlemek. Misvak bulunmazsa, fırça da kullanılabilir. Misvak bahsi için tıklayın.
14) Ağzı yıkarken, oruçlu değilse ağzı çalkalamak. Boğazında hafif gargara yapmak, abdestte de gusülde de sünnettir. Oruçlu iken mekruhtur.
15) Burnu yıkarken suyu kemiğe yakın çekmek.
16) Kulağı meshederken bir parmağı, kulak deliğine sokmak.
17) Ayak parmaklarını tahlil ederken sol elin küçük parmağı ile tahlil etmek.
18) Elleri yıkarken, geniş yüzüğü oynatmak. Dar, sıkı yüzüğü oynatmak ise lazım olup farzdır.
19) Su bol ise de israf etmemek.
20) Suyu, yağ sürer gibi az kullanmamak (üç defada da yıkanan yerden en az iki damla su damlamalıdır.).
21) Bir kaptan abdest alınca o kabı dolu bırakmak. İbriğin ağzını kıbleye karşı durdurmalıdır. Yolcu, kıble cihetini, ibriğin ağzına bakarak kolayca anlar.
22) Abdest bitince veya ortasında (Allahümmec’alnî minettevvâbîn…) duâsını okumak.
23) Abdestten sonra (Sübhâ), yani iki rekat namaz kılmak.
24) Abdestli iken, abdest almak, yani namaz kıldıktan sonra abdestli iken yeni namaz için bir daha abdest almak.
25) Yüzü yıkarken göz pınarını, çapakları temizlemek.
26) Yüzü, kolları, ayakları yıkarken, farz olan yerlerden biraz fazlasını yıkamak. [Kolları yıkarken, avuca su doldurmalı, bunu dirseğe doğru akıtmalı.]
27) Abdest alırken, kullanılan sudan, elbiseye, üste, başa sıçratmamak.
28) Kendi mezhebinde mekruh olmayan bir şey, başka mezhepte farz ise, bunu yapmak müstehaptır. [İbni Abidin – Abdesti bozanlar bahsi]
İmâm-ı Rabbânî, 286. mektupta diyor ki “Malikide, abdest azasını uğmak farz olduğu için, muhakkak uğmalıdır”. İbni Âbidin, ric’i talakı anlatırken diyor ki “Hanefi mezhebinde olanın, Mâlikî mezhebini taklit etmesi evladır. Çünkü, İmâm-ı Mâlik, İmâm-ı Âzâmin talebesi gibidir”.
Tavsiye Yazı —> Abdesti bozanlara dair sualler