Sual: Tazir cezası nedir?
Cevap: Tazir, edeblendirmek demektir. İslamiyette, hadden daha hafif ceza ile cezalandırmaktır. Tazir cezaları çeşitlidir. Tenbih, ihtar, tektir ve dövmek ve habs ve öldürmeye kadar gider. Suça ve şahsa uygun olanı verilir. Haddin en hafifi, kölenin cezası olan 40 sopadır. Bunun için tazir, 39 sopaya kadar olur. En azı 3 sopadır. Hakim dilediği kadarını vurdurur. Âlimlere, yüksek memurlara ihtar etmek yetişir. Bazılarına, mahkemeye çağırıp tektir etmek yetişir. Kaba kimseler dayak ve hapis ile tazir olunur. Mal almakla ve para cezası ile tazir olmaz. Tazirin cinsini ve cezasının miktarını hakim takdir eder. Tazirde sopa, had cezalarından daha kuvvetli vurulur. Had cezalarında, en kuvvetli sopa zinada, sonra içkide, en hafif kazfte vurulur.
Tazir, katletmekle de olur. Bir adamı yabancı kadınla zina halinde gören kimse, bağırmakla veya dövmekle ayıramayacağını anlarsa, katli câiz olur. Kadın zinaya râzı olmuş ise, kadın da öldürülebilir. Zevcesini veya mahremini zina halinde gören, onu da, adamı da birlikte öldürür. Başka sûretle korkutmaya lüzum yoktur. Bir kadın veya oğlan, kendisini zorlayan adamı öldürebilir. Bütün bunlarda öldürenin ispat etmesi lâzımdır ki kolay bir şey değildir. Kadını aldatıp kocasından ayıran kimse, kadını verinceye veya ölünceye kadar hapsolunur.
Zulüm ile yol kesmekle, soygunculukla ve kul hakkı olan büyük günahları, hırsızlık, lutilik yapmakla meşhur olanları günah işlerken görenler, başka şey ile mâni olamadıkları zaman, öldürmeleri herkese câiz, hatta sevaptır. Hakimlerin öldürmesi ise vâcibdir.
Tazir, memleketten nefy ederek, sürerek ve evini yıkarak da olur. Halka eziyet edenler, zinayı adet eden bekarlar nefy olunur. Çalgı çalınan evin hürmeti kalmaz. Halife Ömer “radıyallâhu anh” şarkıcı kadının evine girip kamçı ile vurdu. Başı açıldı. Sorulduğunda, haram işlemeyi adet edindiği için, hürmeti kalmamıştır. Cariye haline gelmiştir buyurdu. Fıkıh âlimlerinden Ebû Bekr-i Belhi “rahmetullahi teâlâ aleyh”, bir köye gitti. Dere kenarında, kadınlar, başları ve kolları açık toplanmışlardı. Niçin kadınların yanına geldin dediklerinde, bunların hürmetleri kalmamıştır. İmanları şüphelidir. Kâfir kadınları gibidirler buyurdu.
Her müslüman, günah işlemekte olana tazir yapar. İşledikten sonra ise, ancak hakim yapar. Müslüman, şaraba tuz kattım. Sirke yapacağım derse de, şarap şişesi kırılır. Zimmi, müslümanlar arasında şarap satınca, bunun şişeleri de kırılır. Bu şişeleri ve çalgıları kıran tazmin etmez. Hadis-i şerifte, “Günah işleyeni gören, eli ile mâni olsun. Buna gücü yetmezse, dili ile mâni olsun!” buyuruldu. Kaba avret olmayan yeri açık gezene nasihat verilir. Fitne çıkacak ise, emr-i mâ’rûf yapılmaz. Kaba avreti açık olana sert söylenir. İnad ederse dövülür. Had cezaları böyle değildir. Bunları yalnız devlet yapar. Kul hakkı karışan günahlarda da yalnız hakim tazir eder. Bunun için hak sâhibinin dava açması lâzımdır. Yabancı kadına bakmak, dokunmak, halvet etmek, şarap satmak, çalgı çalmak, fâiz alıp vermek bu günahlardandır.
Tavsiye yazı: Zorla Emri Maruf Yapılır mı?
Behcetü’l-fetava sâhibi “rahmetullahi teâlâ aleyh” diyor ki hür çocukları, aldatıp, yakalayıp, bunları esir diyerek, köle diyerek satan kimse, şiddetle dövülür, hapsolunur. Bunu huy edinmiş ise, hakim tarafından ölüm cezası verilir.
Bir kimse, birini haksız döverse, o da bu kimseyi döverse, hakim ikisini de tazir eder. Tazire, önce dövenden başlanır. Had cezası olmayan suçlara tam karşılığını yapmak câizdir. Affetmek ise, çok sevap olur.
Hakim habsi ve bağlamayı ve döğmeyi birlikte yapabilir.
Müslümanları dili ile eli ile haksız inciten tazir olunur. Kendi oğluna, kâfire söven, kazf eden tazir olunur. Malı toplayıp, dışarıya çıkarmadan yakalanan hırsız tazir olunur. Tembellikle namaz kılmayan, kan akıncaya kadar döverek tazir olunur. Kadın irtidad ederse, 39 sopa vurarak ve hapsederek İslama gelmesi cebr olunur. Fısk ile meşhur olana veya fıskı hakim tarafından bilinen kimseye fasık diyen tazir olunmaz. Fasık diyen, onun fıskını misal ile ispat ederse yine tazir olunmaz. Mesela, yabancı kadını öptüğünü iki şahitle ispat etmelidir. Bu takdirde, fasık tazir olunur.
[TENBİH: Allahü teâlânın hakkı bulunan bir günahı işleyeni gören kimsenin, bir şahit yanında tazir yapması lâzımdır. Bir müslümana fasık diyen kimsenin tazir edilmesi, o müslümanın hakkını korumak içindir. Bu kimse, kendini, o müslümanın hakkı olan tazirden kurtarması için beyine, yani iki şahit ile sözünü ispat etmesi lazım olmaktadır.
Bir müslümana, ya zani veya bu manada türkçe çirkin şeyler söyleyen kimse, kazf haddinden kurtulmak için, misal göstermeden sözünün doğru olduğunu şahit ile ispat ederse, kabul edilir.
Öğrenmesi farz veya vâcib olan fıkıh bilgilerini öğrenmemek fısktır. Fasıkların şahitliği kabul olmadığı için, şahitlere itiraz olunduğu zaman, hakim şahitlere fıkıhtan sorar. Bilmezlerse, red olundukları gibi, tazir de olunurlar.
Müslümana, (Ey kâfir) diyen [veya, müslümana mason diyen, komünist diyen] tazir olunur. Onu kâfir îtikat ederse, kendisi kâfir olur. Müslüman, kendine kâfir diyene, efendim gibi kabul gösteren cevap verirse, o da kâfir olur.
Ey habis, ey sapık, ey facir diyen tazir olunur. Facir, kavgacı, geçimsiz demektir. Ey muhannes diyen tazir olunur. Muhannes, kadın gibi olan erkeğe denir. Hâin diyen tazir olunur. Hâin, emanete hıyanet eden, fenâlık eden kimsedir. Sefih, pelid, ahmak, mubahi, avani, luti, zındık, hırsız, deyus, kaltaban, ey şarap içici, ey faizci diyen tazir olunur. Sefih, parasını haram yerlere saçan kimsedir. Pelid, habis, kötü demektir. Ahmak, aklı az, kötü huylu demektir. Mubahi, haramlara helal diyendir. Avani, suçsuzları, iftirâ ederek mahkemeye sürükliyendir. Zındık, müslüman görünen kitapsız kâfir demektir. Deyus, zevcesinin namussuzluğunu hoş görendir. Buna kaltaban ve pezevenk de denir. Luti, pédèraste yani puşt demektir.
Ey münâfık, ey yezidi, mübtedî, yahudi, nasrani, kahbenin oğlu diyen tazir olunur. Münâfık, kâfir olduğu hâlde müslüman görünen kimsedir. Yezidi, Hazret-i Ali’ye düşman olan, şeytana tapınandır. Mübtedî, bidat sâhibi olandır. Bidat, Ehl-i sünnete uymayan her inanış demektir. Kahbe, ücretli fahişe, genel ev kadını demektir. 2 imama göre “rahmetullahi teâlâ aleyhima”, kahbenin oğlu demek, zaniye oğlu demek olup had vurulur. Orospu oğlu demek de böyledir.
Namussuzun oğlu, facirenin oğlu, kâfirin oğlu, fasıkın oğlu, hırsızların yuvası, zanilerin başı, haramzade, oğlancı diyen tazir olunur. Piç diyene had vurulur.
Kendine deyus diyen veya böyle meşhur olan, bunu helal bilmedikçe öldürülmez. Şiddetle tazir olunur. Bir fasık tövbe etse ve bir daha günah işlersem, şu kimse rafızi olsun, kâfir olsun derse, günah işleyince, o kimse kâfir olmaz. Söyleyenin yemin kefareti vermesi lazım olur. Onun kâfir olmayacağını bilmezse, kendisi kâfir olur. Çünkü, başkasının küfrüne râzı olan kâfir olur.
Eşek, domuz, köpek, maymun, öküz, ayı, yılan diyen tazir olunmaz. Yalan olduğu meydanda olup kendini kötülemektedir. Kötülük, söyleyene raci olursa, tazir yapılmaz. Çünkü tazir, haram işleyene ve sözü ile hareketi ile işareti ile müslümana haksız olarak eziyet verene yapılır.
Birisine hırsız deyip de ispat edemeyen, tazir olunmaz. Birisine fahişe, orospu deyip de ispat edemeyene kazf haddi lazım olur.
Tazirin çoğunda, Allahü teâlânın hakkı ve kul hakkı birlikte vardır. Fakat kul hakkı daha çoktur. Kazfte de 2 hak karışıktır. Fakat, kazfte kul hakkı daha azdır. Bunun için, hadler affedilmez. Tazir ise, incitilen kimsenin affetmesi ile sâkıt olur. Fakat, kul hakkını hakim affedemez. Bir kimse, birini çeşitli kelimelerle veya birkaç kişiyi bir kelime ile sövse, her biri için ayrı ayrı tazir olunur. Çünkü kulların hakları birbirleri yerine geçmez. Had cezaları ise tedâhul eder. Tazirde, söven inkâr ederse, yemini kabul edilerek, affolur.
Yabancı kadını öpmek ve günah işlenen yerde bulunmak gibi tazir lazım gelen bazı suçlarda, yalnız Allah hakkı bulunduğu için, tazir edilmesi afv ve yemini kabul edilmez. Bunu yalnız devlet reisi affedebilir.
Namaz kılan biri, eli ile veya dili ile insanları incitiyorsa, bunu ıslah için devlete haber vermek câizdir. Yalnız Allah hakkı olan tazirlerde, âdil bir kimsenin haber vermesi ile hakim tazir eder. Çünkü, kul hakkı karışmayan suçlarda hakim kendi bilgisi ile karar verebilir. Haber, yazı ile verilebilir.
Şarap, içki satın alan, içen ve namaz kılmayan habs olunur ve döğülür, sonra çıkarılır. Adam öldürmekle, hırsızlıkla, insan dövmekle ittiham olunan, tövbe ettiği halinden anlaşılıncaya kadar uzun süre habs olunur. Çünkü, bunun zararı herkesedir. Öncekilerin ise, kendilerinedir. Zimmiye söven müslüman tazir olunur. Zimmiye sövmek günahtır. Yahudinin, mecusinin yüzüne karşı, ya kâfir demek günahtır. Onlar kendilerini kâfir bilmiyor. Kâfir denilince inciniyorlar.
Kadının, zevcine karşı, meşru olan ziynetlerini giyinerek, takarak güzel koku sürünerek süslenmesi lâzımdır ve çok sevaptır. Bunu bildiren hadis-i şerifler, Şiratül-İslam şerhi 465. sayfasında de yazılıdır. Süslenmezse ve gusül abdesti almazsa, haksız yere evden izinsiz çıkarsa, yatağına gelmezse, küçük çocuğunu ağlayınca, döverse, zevci buna nasihat verir. Nasihati dinlemezse veya zevcine söğerse, na-mahreme yüzünü açarsa, adetten fazla malını izinsiz verirse, had cezasına girmeyen herhangi bir günahı işlerse, zevcin bunu tazir etmesi, yani açık eli veya mendil ile hafif vurması câiz olur. Başka sebeplerle hafif dahi vuramaz. [Kadının yüzü avret değil ise de, fitneye sebep olursa, örtmesi lazım olur.] Namaz kılmadığı için tazir etmez. Çünkü, namazın faydası zevc için değildir. Baba baliğ olmayan oğlunu namaz kılmadığı ve oruç tutmadığı için tazir eder. Ana ve vasi de, baba gibidir. Büyük oğul, yabancı gibidir.
Anası, babası günah işleyen çocuk, bunlara bir kere nasihat eder. Kabul etmezlerse, susar. Onlara duâ eder. Genç ve dul anası, düğünlere, fitne olan yerlere giderse, oğlu menetmez. Hakime haber verir. Hakim men’ eder.
Çocuğun, Kurân-ı Kerîmi, edepleri ve farzları, haramları, Ehl-i sünnet itikadını öğrenmesi için babası ikrah eder, zorlar. Çocuğunu döğdüğü işlerde, yetimi de dövebilir. Çocuk ve zevce sopa ile dövülmez. El ile mendil ile vurulur. Ayakla, yumrukla vurulmaz. Kul hakkı olan suçlarda, çocuk tazir olunur. İçki zina, sirkat gibi, yalnız Allahü teâlânın hakkı olan suçlar için çocuk tazir edilmez.
Hakimin had ve tazir cezası verdiği suçlu, cezalandırılırken ölürse, kimse mesul olmaz. Zevc, zevcesini ve muallim talebesini tazir ederken ölürse, tazmin eder. Çünkü, zevcin taziri vâcib değil, mubahtır. Yani, İslamiyet erkeğin zevcesini döğmesini asla emretmemiştir. Hafif vurmasına izin vermiştir. Zevcesini aşırı döven zevc ve talebesini aşırı döven muallim tazir olunur. Haksız yere, hafif döverlerse de tazir olunurlar. Dünya menfaati için, mesela bir kız ile evlenebilmek için [veya midye gibi ve elektrikle öldürülerek leş olmuş hayvan gibi haram şeyleri yiyebilmek için] mezhebini değiştiren tazir olunur. Çünkü, müctehid olmayan kimsenin, dünya menfaati için, mezhebini değiştirmesi günahtır. Dinini ve mezhebini beğenmemiş olur.
Tavsiye yazı: Mezhep taklidi ne zaman yapılır? Telfik nedir?
Kinaye, ima ile kazf eden tazir olunur. Kinaye yolu ile söven tazir olunmaz. Birinin zevcesini aldatıp, nikahlayan kimse, boşayıncıya veya ölünciye kadar habs olunur. Riya olarak vera ve takvâ gösteren tazir olunur.
Kul hakkı bulunan tazir suçları, had suçları gibi, tövbe ile affolmazlar.
Mecelle’nin 19. maddesinde, “Birine zarar vermek ve zarar yapana karşılık olarak zarar yapmak câiz değildir” diyor. Mubah işler, başkasına zarar verirse, câiz olmaz. Malı çalınan kimse, hırsızın veya başkalarının malını çalmaya hak kazanmaz. Zararları ahkâm-ı İslamiyeye uygun olarak gidermek hakimin vazifesidir. Zarar, kendi kadar veya daha çok zararla giderilmez.
Bahrü’l-fetava’da diyor ki; İçki satan müslüman, şiddetle tazir olunur. Yolda bir kadını kucaklayan, öpen tazir olunur. Karşılığında had cezası bulunmayan günahları işleyen tazir olunur. Tazir cezası, yalnız don, gömlek ile ayakta iken sopa vurmak ile yapılır. Kocası ölen kadın, iddet zamanı tamam olmadan evlenirse, bunu bilerek alan kimse, şiddetle tazir olunur. Zevci uzakta olan kadın ile evlenen kimse tazir ve araları tefrik olunur. Erkek şeklinde dolaşan kadın ve kadın şeklinde gezen erkek tazir ve tövbe edinceye kadar hapis olunurlar. Şarkıcı ve çalgıcı olan da böyledir. Birinin zevcesini zor ile kendi evine götüren, şiddetle tazir olunur ve kadın kocasına teslim edilir. Fahişe kadını, komşuları evden, mahalleden atamazlar. Hakim dayak ile veya hapis ile tazir eder.
Tavsiye yazı: Büyü (sihir) yapmanın cezası nedir?
Kalbine, küfre sebep olan şey gelen, bunu söylemese ve üzülse, imanına zarar vermez. İmanının kuvvetli olduğunu gösterir. Şeyhayne “radıyallahü teâlâ anhüma” söven, mürted olur. Katl olunur. Erkeklerin ipek giymeleri helaldir diyen kâfir olmaz. Zira ihtilaflıdır. İslamiyete de müraceat edelim diyene, İslamiyet ile işim yoktur diyen kâfir olur. İmanını ve nikahını tecdid etmesi lazım olur. Müslümanın hem İslamiyete, hem de kanuna uyması lâzımdır. Mürted olup Darülharbe gidenin malları varislerine intikal eder. Beytülmalın olmaz. Müslüman oldum diyen zimmi tasdik olunur. Kâfir, sünnet olmakla, müslüman olmaz. Müslüman cariyeyi satın alan zimmi şiddetle tazir olunur. Cariyeyi müslümana satması emrolunur. Müslümanların mahallesinde ev satın alan zimminin, bu evi bir müslümana satması emrolunur. Câmi civarındaki evlerini zimmilere kiraya veren müslümana, bunlardan alıp, namaz kılanlara vermesi emrolunur. Zimminin kâfir köle satın alması câizdir. Köle müslüman olursa, bunu müslümana satması lazım olur. Zimmi müslüman kadınla zina etse, 100 değnek had vurulur ve uzun zaman hapsolunur. Bu kadın muhsan ise recm, değilse darb olunur. Gelini ile zina eden recm olunur).
Tavsiye yazı: Küfür etmek haram mı?