Sual: Bir kimse başkasının arsasına ağaç dikse hükmü nedir? Cevap: Gasptır. Resulullah, aleyhisselam “Zalim bir kökün hakkı yoktur” buyurdu. Arsa sahibi bu ağaçları kaldırmasını, ağaçlar arsaya zarar vermişse bunun tazmin edilmesini ve arsa için ecr-i misl ödenmesini isteyebilir. Gâsıp mahsulü sadaka verir. İkisi anlaşıp arsa sahibi ağaçları veya ağaç sahibi arsayı satın da alabilir. Arsa…
Sual: Mezarlıkta yetişen meyve yenilebilir mi? Cevap: Kabristanda bulunan ağaç, orası kabristan yapılmadan evvel yetişmiş ise, toprak sahibinin mülküdür. Ağacı ve meyvelerini dilediğine verir. Sahipsiz toprak olup, halk tarafından kabristan yapılmış ise, ağaçlar, meyveler ve toprak, önceden gelen âdete göre kullanılır. Ağaçlar, kabristan yapıldıktan sonra yetişmiş ise, bunları diken malûm ise, o kimsenin mülkü olurlar.…
Sual: Bağıl veya çan eğrisi denilen bir sistemin tatbik edildiği mektepte okuyan talebe kopya çekerse kul hakkına girmiş olur mu? Câiz midir? Kopya çekmek günah mıdır? Kopya çekmek kul hakkına girmek olur mu? Cevap: Müsabaka imtihanında kopya çekmekle kul hakkı geçer. Bağıl sistemde veya çan eğrisinde birinin notu, bütün sınıfa tesir etmektedir. Sual: Üniversitelerdeki…
Sual: Bir kimseye veya malına bakılıp nazar değse, kul hakkına girilmiş olur mu? Zararın tazmini gerekir mi? Cevap: Güzel bir şey görünce mâşaallah demek dinin icabıdır. Müslümanın Müslüman üzerindeki haklarındandır. Nitekim Nesâî’deki hadîs-i şerifte şöyle buyurulmaktadır: «Sizden herhangi bir kimse, nefsinden, malından veya kardeşinden bir şeyin hoşuna gittiğini gördüğü zaman bereketle dua etsin. Zira şüphesiz nazar değmesi…
Sual: Dârülharbde kaçak elektrik kullanmak câiz midir? Cevap: İbn Âbidin diyor ki: “Bir topluluktan, haksız yere bir vergi, haraç veya rüşvet istenirse; kendine düşeni vermek câizdir. Vermeyip, bunu kendisinden def etmek daha iyidir. Çünki zulmü hususunda zâlime yardım sayılır. Elverir ki bu durumda kendisine düşen hisse ötekilere yüklenmesin. Yani bir köye 500 altın haksız vergi…
Sual: Ben bir yurtta kalıyorum. Bu yurtta müdürün ajanları var. Bunlar öğrencilerin idareyi sevmemesine sebep oluyor. Mesela ben tatil günü bilgisayarla meşgul olursam, müdür bilgisayara çok takılma yoksa bilgisayarını alırım diyor. Odada ne olsa müdür hepsini biliyor. Yanlış anlaşılmak gibi kötü şeyler oluyor. Ajanlık yapanlar kul hakkına girer mi? Cevap: Kur’an-ı kerim insanların ayıplarını, günahlarını…
Sual: Lukata nedir? İslam hukukunda lukata hükümleri nelerdir? Cevap: Bulunan sâhipsiz mal ve eşyâya lukata denir. Bir yerde bulunmuş olup, sâhibi bilinmeyen kayıp maldır. Câmi, hamam kapısına veya yol üzerine bırakılan çocuklara da “Lakit” denir. Fıkıh kitaplarında Kitâb-ül-Lukata başlığı altında lukatanın hükümleri düzenlenmiştir. Bu hükümler kıymetli fıkıh kitaplarında, İbn-i Âbidin, Bedâyi, Mecelle, Mevkûfât ve Türkçe Tam İlmihal Seâdet-i Ebediyye vs. geniş…
İnsanların karşılıklı ilişkilerinden doğan birbiri üzerindeki haklarına kul hakkı nedir. İslâm dîninde Müslümanların gözetmesi gereken haklardır. Hakkullah (Allahü teâlânın hakkı) ve kul hakkı olmak üzere iki kısımdır. Hakların gözetilmesi ve yerine getirilmesi açık ve kesin bir şekilde bildirilmiştir. Başkasının malına, canına, nâmusuna zarar veren kul hakkı altına girmiş olur. Kul hakkı Allahü teâlânın hakkından önde gelmektedir.…
Sual: Gasb nedir? İslam hukukunda gasb hükümleri nelerdir? Cevap: Başkasının malını ondan izinsiz zorla almaya gasb denir. Alan kimseye gâsıb, alınan şeye de magsûb denir. Gasb, haksız kazanç yollarından biridir ve dînen haramdır (günahtır). İslâm hukûkunda bildirildiğine göre, başkasının malına, mülküne bile bile tecâvüz eden kimse zulmetmiş sayılır. Gâsıb, cemiyette başkasının mal hürriyetine zarar vermesi…
Sual: Başkasına ait CD, kitap gibi şeyleri kopyalayıp satmak câiz midir? Cevap: Te’lif hakkı bir mal olmadığından Hanefî mezhebinde satılamamakla beraber para karşılığı ferağ edilebilir. Başkasına ait CD, kitap gibi şeyleri ticaret maksadıyla kopyalamak ve satmak câiz değildir. Bilgiyi öğrenmek maksadıyla almak herkese câiz ise de, bundan maddî intifâ (faydalanma) ancak sahibinin rızâsı ile mümkündür. İmam Ahmed…