Sual: Cenaze namazı nasıl kılınır? Namazın kabul olması için şartlar nelerdir? Cevap: Bir müminin vefât ettiğini haber alan erkeklere, erkek yoksa, kadınlara cenaze namazı kılmak, gasl, techiz ve defn farz-ı kifâyedir. Ehemmiyet vermeyen, küfre girer. Erkek yoksa bir kadının yalnız kılması ve çok kadının cemaat ile kılmaları mekruh olmaz. Namazın kabul olması için, 6 şart…
Sual: Kimlerin cenaze namazı kılınmaz? Cevap: Dört müslümanın namazı kılınmaz: 1) Bagi, yani asilerin, yani haksız olarak halifeye isyan edenler, dövüşürken öldürülünce, namazı kılınmaz. Bunları yıkamak da lazım değildir. 2) Müslümanların yolunu kesen hırsızlar, dövüşürken öldürülünce, yıkanmaz ve namazları kılınmaz. Bagiler ve yol kesenler, kaçarak sonradan had ve kısas cezaları ile ölürlerse, yıkanır ve namazları…
Ma’lûm olduğu üzere insan, his, hareket, gıdâ ve sâir zarûrî ihtiyâcları bakımından, diğer hayvanlar ile müşterek olduğu hâlde, sâhib bulunduğu fikir ve idrâk ile diğer hayvanlardan mümtâzdır. Bunun gibi, insanın dünyâya ve âhirete âit işlerinde, hem cinsi ile yardımlaşmaya ihtiyâcı olduğunu bilmesi, Allahü teâlâya îmân etmesi ve Enbiyâ-ı i’zâmın [Peygamberlerin] Allahü teâlâdan teblîg buyurduğu emirleri…
İlmin mâhiyetini ta’rif etmeden ve açıklamadan önce, mâhiyet kelimesinin ta’rîfi ve îzâhı yapılacaktır. Mâhiyyet-i şey [bir şeyin mâhiyyeti], başka bir ifâde ile, şeyin kendisiyle var olduğu şey; o, odur demektir. O odur demek ise, o şey o şeyin aynısıdır demektir. Mâhiyyet kelimesinin, mâ kelimesine mensûb demek olduğu da rivâyet edilmiştir. Buna göre, mâhiyyet kelimesinin aslı,…
Felsefecilere ve bazı kelâm âlimlerine göre, bir şeyi bilmek, o şeyin zihinde varlığını îcâb ettirir mi? Yâhud kelâm âlimlerinin çoğuna göre, bir şeyi bilmek, bilen ile bilinen arasında zihinde bir alâkadan mı ibâretdir? Bu mes’elede ihtilâf olundu. Birinci görüşe göre, bir şey hakkında ilim yanî bilgi hâsıl olunca, o ilimden üç husûs ortaya çıkar. O…
İlim lafzı, dahâ önce zikrolunan şeyler için söylendiği gibi, nahv ve fıkh gibi, sonradan derlenip toplanmış olan ilimler için de söylenir. Aynı şekilde, ilim lafzı, husûsî meseleler için de söylenir. Falan nahvı bilir denildiğinde, o kimsenin, nahv ilmine dâir meseleleri bilir manâsı kastedilir. İlim, bazen delîllerle meselelerin doğruluğunu ortaya çıkarmaya denir. Bazen de birçok meselenin…
İlimlerin birbirinden ayrılması, mevzû’larının birbirinden ayrılması ile hâsıl olur. Herbir ilmin mevzû’u, o ilimde araz-i zâtiyyesinden bahsolunan şeylerden ibârettir. Araz kelimesi araz kelimesinin çoğuludur. Araz, bir mahalle, yere muhtâc olan şeydir. Renk gibi. Çünki renk, cisimle berâber bulunur. Araz, ya bir zâtta [mahâlde] yerleşmiş olur veyâ yerleşmiş olmaz. Zâtta yerleşmiş vaziyyette olan araz, parçaları bulunduğu…
İlimlerin mes’eleleri, hükümlerden ibârettir. Her bir ilimde o hükümlerin mahmûlâtı [yüklemleri] delîl ile mevzû’atına nisbet etmekle meydâna gelir. Ortak mes’eleleri müdevvin [derlenmiş] olan bütün ilimlerin mevzû’ları aynıdır. Bu hâlde ilmin mevzû’u mes’elelerdir. O mes’eleler ise, ilmin hey’et-i basîtasından [en sâde şeklinden] ibârettir. Mes’elenin mevzû’u bazı defa bizzat ilmin mevzû’u olur. Kelâmın küllîsi, yanî bütün sözler…
Bir fiilden [işten] bir eser meydâna gelirse, o eser o fiilin [işin] netîce ve semeresi olur. Bu esere fayda denildiği gibi, fiilin [işin] sonunda olması bakımından da gâye denir. Fiilin [İşin] faydası ve gâyesi aynı şey olmakla berâber, i’tibâr bakımından farklıdır. Fiilin [İşin] netîcesinde ortaya çıkan eser, fâilin [işi yapanın] o işe yönelmesine sebep olursa,…
İlim, tek manâ ve hakîkatten ibâret ise de, çeşitli bakımlardan bir çok kısma ayrılır. İlm, bir bakımdan kadîm ve muhdes [başlangıcı olmıyan ve sonradan yaratılan] ve bir bakımdan tasavvur ve tasdîk [hüküm ifâde etmeyen ve hüküm ifâde eden] kısımlarına ayrılır. İlim, bir bakımdan da üç kısma ayrılır. Bu üç kısım şunlardır: Bir kısmı bizzat sâbittir,…