Bu mektup, yine Mollâ Tâhir-i Bedâhşi’ye yazılmıştır. Yolluk bulunması, haccın vücûbünün şartıdır. Yol parası olmadan hacca gitmek, başka vazifeler yanında vakit kaybetmek olduğu bildirilmektedir: Kardeşim Hâce Muhammed Tâhir-i Bedâhşinin kıymetli mektubu geldi. Allahü teâlâya hamd ve şükür olsun ki fakirleri sevmekte ve bağlanmakta gevşeklik olmamış. Ayrılık günlerinin uzaması buna yol açmamış. Bu haliniz büyük saadetin…
Bu mektup, Nişapurlu Mîr Sâlih adına yazılmıştır. Âlem-i sagir ve âlem-i kebirin, Allahü teâlânın isimlerinin ve sıfatlarının görünüşü olduğunu ve Allahü teâlânın kendisi ile hiçbir münasebeti bulunmadığını ve yalnız Onun mahluku olduklarını bildirmektedir: Ya Rabbi! Maddenin, basit ve bileşik cisimlerin, küçük âlem denilen insanın ve büyük âlem denilen diğer varlıkların yapısını, hakikatlerini, doğru olarak bize…
Bu mektup, yine Mîr Sâlih Nişapuri’ye yazılmıştır. Talibin batıl, bozuk mâbudlardan kurtulması, hak, doğru mâbudu düşünmesi ve hatırına gelen her şeyi de kovması bildirilmektedir: Mîr Seyyid kardeşim! Talip (Lâ ilâhe) derken, kendi içinde ve dışarıda olan bütün bozuk mâbudları yok etmesi ve (İllallah) derken, hak mâbud olarak fikrine, vehmine gelen şeylerin hepsini de nefy etmesi,…
Bu mektup, Mollâ Safer Ahmed-i Rumi’ye yazılmıştır. Anaya babaya hizmet, her ne kadar sevap ise de, hakiki matluba kavuşmak yanında, boşuna uğraşmak olur. Hatta günah olduğu bildirilmektedir: Kıymetli mektubunuz geldi. Buraya gelemediğinizin sebebini yazıyorsunuz. Doğrudur. Şimdiye kadar yaptığınızdan daha da çok yapınız. Lazım olan hizmeti tam yapamadığınızı düşününüz. Ahkaf sûresi 15. âyetinde meâlen, (İnsanlara, analarına…
Bu mektup, Hâce Mukim’e yazılmıştır. Çok yükseklere erişmeyi istemelidir. Ele geçenle doymamak lazım olduğu bildirilmektedir: Kıymetli Hâce Muhammed Mukim! Bu uzakta kalmış olanları unutmayınız! Hatta, uzakta sanmayınız! Hadis-i şerifte, (İnsan, sevdiği ile birliktedir) buyruldu. Bu yolun ucu çok uzundur. Aranılan sevgili, çok yüksektir. Gücümüz, uğraşmamız ise, sonsuz olarak azdır. Erişilen konaklar, aranılanı andıran serab gibidir.…
Bu mektup, Seyyid Nizam’a yazılmıştır. İnsanda her şeyin bulunması, onun dağılmasına sebep olmuştur. Yine bu topluluk, onun yükselmesine de sebep olduğu bildirilmektedir: Kıymetli mektubunuz geldi. Bütün varlıklardan birer örnek, insanın yapısında vardır. İnsan, kendisinde bulunan her parçadan dolayı bütün varlıklara bağlanmıştır. Onda her varlıktan birer parça bulunması, onun her şeye bağlanmasına ve bunun sonucu olarak,…
Bu mektup, Cemaleddin’e yazılmıştır. Çeşitli hallerin hâsıl olmasına kıymet verilmediği bildirilmektedir: Hallerin değişmesi o kadar kıymetli değildir. Kalbe gelenlere ve gidenlere, söylenilenlere ve işitilenlere bağlanmamalıdır. Aranılan şey başkadır. O görülmez, kalp ile müşahede edilmez. Ondan söz edilmez ve işitilmez. Böyle şeylerden münezzehtir, müberradır. Sâlikleri, çocuklar gibi, bu yolun cevizleri ve kozalakları ile oyalarlar. Çok yüksekleri…
Bu mektup, Hâce Muhammed Eşref-i Kabili’ye yazılmıştır. Hacelerin yollarının şanını ve bu yolda reform yapanların zararlarını bildirmektedir: Âlemlerin rabbi olan Allahü teâlâya hamd olsun! Geçmişlerin ve geleceklerin efendisi olan Muhammed aleyhisselâma ve Onun temiz Âline salât ve selâm olsun! Akıllı kardeşim Hâce Muhammed Eşref! Allahü teâlâ, Evliyâsına “rahmetullâhi aleyhim ecma’în” ikram ettiği nimetlerle, seni de…
Bu mektup, Mollâ Muhammed Sıddîk-ı Bedâhşi’ye yazılmıştır. Dünyaya düşkün olanlarla arkadaşlık etmemeli. Dünyanın ne olduğunu iyi bilenlerin sohbetine koşmak lazım geldiği bildirilmektedir: Kardeşim! Görünüşe bakılırsa, fakirlerin sohbetinden sıkıldığınız, zenginlerle arkadaşlık kurduğunuz anlaşılıyor. Çok fenâ yapıyorsunuz. Bugün gözünüz kapalı ise de, yarın açılacaktır. Fakat o zaman, pişmanlıktan başka ele bir şey geçmiyecektir. Haberleşmeliyiz. Ey şaşkın! Senin…
Bu mektup, yine, Mollâ Muhammed Sıddîk’a yazılmıştır. Fırsatı ganimet bilmek, vakti kıymetlendirmek lazım olduğu bildirilmektedir: Gönderdiğiniz mektup geldi. Fırsatı ganimet bilmelidir. Vakitleri çok kıymetli nimet bilmelidir. Modaya, adetlere uymakla ele bir şey geçmez. Yalan sözlerden, kaçamak davranışlardan ancak zarar ve ziyan ele geçer. Muhbir-i sâdık, yani hep doğru söyleyici “aleyhi ve alâ âlihi minessalevâti etemmühâ…