Şaka Yapmak

Ezkâr en-Nevevî

Şaka Yapmak 863– Enes’den (radıyallahü anh) rivâyet edilmiştir. “Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem, küçük kardeşine (kafeste ölen kuşu için şaka ederek) şöyle derdi: Ey Ebû Ümeyr, serçe ne oldu? (Ebû Ümeyr, Hazreti Enes’in anadan küçük kardeşi idi.)[122] 864– Enes’den (radıyallahü anh) yapılan rivâyette Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem ona (şaka yaparak) şöyle demiştir: “Ey iki kulaklı ![123] 865– Yine Buhârî ve Müslim’in kitaplarında rivâyet edilmiştir: “Bir adam Peygamber sallallahü aleyhi ve…

Şefaat Etmek

Ezkâr en-Nevevî

53. Şefaat Etmek İdarecilerden ve bazı haklan yerine getirmekle görevli hak sahiblerinden, bir kimseye şefaat (yardım) edilmesi dileğinde bulunmak müstehabdır. Ancak hakime intikal etmiş bir cezanın, yahut terki caiz olmayan bir işin düşürülmesi hususunda olmamalıdır. Çocuğun, mecnunun, vakfın ve bunlara benzer işlerin idaresine bakanlardan bazı hakların düşürülmesi için şefaatta bulunmak hep haram olan şeylerdir. Hem…

Müjdelemenin ve Tebrik Etmenin Müstehablığı

Ezkâr en-Nevevî

Müjdelemenin ve Tebrik Etmenin Müstehablığı Allahü teâlâ şöyle buyurmuştur: “(Zekeriyya) mihrabda namaza dururken melekler ona nida etti: Allah sana (evlad olarak) Yahya’yı müjdeliyor.[131] “Elçilerimiz (melekler) İbrahim’e müjde ile gelince…”[132] “Elçilerimiz İbrahim’e müjde ile gelmişti.”[133] “Biz onu (İbrahim’i) uysal bir oğul ile müjdeledik.”[134] “(Melekler İbrahim’e) korkma dediler ve onu bilgin bir oğul ile müjdelediler.”[135] “(Melekler) dediler ki korkma,…

Tesbîh ve Tehlîl Sözü İle Hayreti İfade Etmek

Ezkâr en-Nevevî

Tesbîh ve Tehlîl Sözü ve Benzerleri İle Taaccüb Ve Hayreti İfade Etmek 871– Ebû Hüreyre’den (radıyallahü anh) yapılan rivâyete göre: Ebû Hüreyre cünub olduğu hâlde Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) onunla karşılaştı. Ebû Hüreyre sıvışıp gitti de gusletti. Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem onu aradı. Ebû Hüreyre gelince Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem: Nerede idin, ey Ebû Hüreyre! dedi. O: Yâ Resûlellah! Ben cünub bir hâlde iken benimle karşılaştın. Gusletmeden seninle oturmayı hoş…

İyiliği Emretmek ve Kötülükten Alıkoymak

Ezkâr en-Nevevî

İyiliği Emretmek ve Kötülükten Alıkoymak Bu bölüm, bölümlerin en önemlisidir yahut en önemlilerinden biridir. Çünkü bu konuda nakledilen sağlam deliller, durumun büyüklüğünden kuvvetle önemsenmesi ve insanların bunda fazla gevşek davranmasından dolayı çoktur. Burada onları bir araya toplamak mümkün değildir. Fakat bunların asıllarım belirtmeden geçmeyeceğiz. Bu konuda yazarlar çok çeşitli eserler yazmışlardır. Ben de Müslim’in şerhinin başlarında…

Dili Koruma

Ezkâr en-Nevevî

Dili Koruma Allahü teâlâ şöyle buyurmuştur: “İnsan bir söz söylerse muhakkak onun yanında hazır bir gözetleyici (melek) vardır.”[1] “Senin Rabbin (kullarının her yaptığını görüp) gözetleyendir.”[2] Allah Sübhânehu ve teâlâ’ınn ihsanı ile geçen bölümlerde müstehab olan zikirleri ve bunların benzerlerini anlattım. Şimdi bunlara sözlerden haram yahut mekruh olanları eklemek istedim ki, kitab böylece lâfızlara ait hükümleri toplamış…

Gıybet ve Koğuculuğun Haramlığı

Ezkâr en-Nevevî

Gıybet ve Söz Gezdirmenin (Koğuculuğun) Haramlığı Bil ki, bu iki huy, insanlar arasında en çok yayılan çirkin şeylerin en çirkinidir. Öyle ki insanlardan az kimse bunlardan kurtulur. Bunlardan genellikle sakındırmaya ihtiyaç bulunduğundan onlardan söz etmeye başladım. Gıybete gelince: İnsanı, hoşlanmadığı halleri ile anmandir. Hoşlanmadığı şey, ister vücudunda, dininde, dünya işinde, nefsinde, yapısında ahlâkında, malında, çocuğunda,…

Gıybetin Tarifi

Ezkâr en-Nevevî

Gıybetin Tarifi İle İlgili Önemli Şeyler Geçen bölümde anlatmıştık: Gıybet, insanı hoş görmediği şeyle anmandır. Sözünle, yazınla, rumuzunla, ona işaretinle, gözünle, elinle, ve başınla olsun hüküm birdir. Bunun kaidesi şudur: Herhangi bir hareket ki onunla bir müslümanın kusurunu senden başkasına bildiriyorsun, o gıybettir, haramdır. Kusurlu gördüğü kimsenin halini anlatmak için topal imiş gibi, kambur imiş…

İnsanın Gıybeti Kendi Nefsinden Kaldırması

Ezkâr en-Nevevî

İnsanın Gıybeti Kendi Nefsinden Kaldırması Bil ki, bu bölümün kitabda ve sünnette delilleri çoktur. Fakat ben bunların bir kısmına işaret etmekle yetineceğim. Başarıya ulaşan bunlarla kendini gıybet etmekten engeller. Başarıya ulaşmayanda ciltler dolusu kitablarla gıybetten sakınmaz. Bunun esası, gıybetin haram olduğuna dair anlattığımız delilleri kendi nefsine arzetmesidir. Sonra Allahü teâlâ‘nın şu âyetlerini düşünmektir: “(İnsan) ne söz…

Gıybetten Mubah Olanlar

Ezkâr en-Nevevî

Gıybetten Mubah Olanlar Bil ki, gıybet haram olmakla beraber, durum gereği mubah olan halleri de vardır. Bunları mubah kılan şeyler, ancak Sahîh olan şer’i maksadlardır. Altı sebebden biri ile gıybet mubah olur: Birincisi: Zulme (haksızlığa) uğramaktır. Haksızlığı uğrayanın idareciye, hakime ve yetkili başka kimselere başvurup derdini anlatması ve zâlimden hakkının alınmasını istemesi caizdir. Bunun için falan kimse…